aa pia ahaa ki (kutegemea kiimbo) ah!
aalam* kv (Mungu pekee) the most
knowledgeable: Allahu ~ Almighty God, the most knowledgeable. (Kar)
aali* kv (vitu) superior, great; exalted: Haya
ni mambo ~ these are great (exalted) things. (Kar)
aalimu* nm [a-/wa-] 1 educated man (in
islamic knowledge). 2 scholar. kv having profound islamic knowledge. (Kar)
aathari* nm relic, ruins. (Kar)
abaa! ki hallo! hey!
abadani!* ki not at all, never: Hutakubaliwa ~
you will never be accepted. (Kar)
abadi* kl forever, eternity, always, permanently:
Tatizo hili sasa ~ this is now a permanent problem. (Kar)
abakusi pia abaki nm [i-/zi-] abacus.
abedari* nm [i-/zi-] pulley used on dhows.
(Kar)
abee! pia bee! ki (wanawake) word used in response to
summons or address.
abir.i1* kt [ele] sail, navigate, travel.
(tde) abiria, (tden) abiriana, (tdew) abiriwa; (tdk)
abirika; (tds) abirisha. (Kar)
abir.i2* kt [ele] forecast; foretell;
predict. (tde) abiria, (tdn) abiriana, (tdew) abiriwa;
(tdk) abirika; (tds) abirisha. (Kar)
abir.i3* kt [sie] learn from experince or
incidents. (tde) abiria; (tdk) abirika; (tds) abirisha.
(Kar)
abiria* nm [a-/wa-] passenger: Gari
moshi la ~ passenger train; Gari la ~ bus; Mizigo ya ~ passenger
luggage. (Kar)
abjadi* nm [i-/zi-] alphabet: ~ za
Kiswahili Swahili alphabet; ~ za Kirumi Roman alphabet. (Kar)
ablauti* nm [i-/zi-] ablaut. (Kng)
abra* nm [i-/zi-] chance, opportunity,
spare time: Sina ~ I have no time; Sijapata ~ ya kuongea nao I haven't had
an opportunity to talk to them. (Kar)
abtali* nm [wa-] heroes, heroin (us. of
war). (Kar)
abu* nm [a-/wa-] father. (Kar)
abud.u1* kt [ele] 1 worship: ~ Mungu
mmoja worship one God. 2 idolize. 3 adore, love: ~ kazi adore work; ~
usingizi adore sleep. (tde) abudia, tden) abudiana, (tdew)
abudiwa; (tdk) abudika; (tds) abudisha. (Kar)
abudu2* nm [a-/wa-] toy. (Kar)
abunusi* nm [u-/i-] ebony: Samani za ~
ebony furniture. (Kar)
abunuwasi* nm [a-/wa-] cunning character
in Arabic tales. (Kar)
aburani nm [i-/zi-] pledge.
abuwabu* nm [i-] doors: ~ iko wazi
the doors are open. (Kar)
abwe! pia ebo! ki wow!
abyadhi1* kv white: Shati ~ a white shirt.
(Kar)
abyadhi2* nm [i-] playing card or dice
which has no number on it. (Kar)
ach.a1 kt 1 quit/stop doing sth, recant, desist: ~
ulevi quit/stop drinking; ~ kazi quit job; ~ kukohoa stop coughing. 2
leave behind: Wasafiri wame~ mizigo yao nyuma passengers left their luggage behind.
3 abandon, discontinue, neglect, chuck in, come away, discard, desert: Watu wame~
mashamba yao people have neglected their farms; Kuku ame~ watoto wake the hen
has deserted her chicks; ~na naye leave him/her alone. 4 abdicate. 5 acquit,
release, pardon: ~ mfungwa huru pardon a prisoner; ~ mshtakiwa huru acquit a
defendant. 6 allow, let, permit, forgo, give leave: ~ apite allow him/her to pass;
~ apumzike let him/her rest. 7 separate from, divorce: Amemw~ mkewe he has
divorced his wife. 8 leave sth somewhere: ~ kitabu mezani leave a book on a table;
~ ujumbe ofisini kwangu leave a message at my office; ~ posta upande wa kushoto leave
the post office on your left hand side. 9 abjure. 10 break: ~ tabia mbaya break bad
habits. 11 yield. (nh) ~ mkono die. (tde) achia; (tdk) achika; (tdn) achana;
(tds) achisha; (tdw) achwa.
acha2! ki an expression of surprise and
happiness: ~ we! good for you!
acham.a kt [ele] 1 open the mouth wide. 2 gape. (tde)
achamia, (tden) achamiana; (tdk) achamika; (tds)
achamisha;(tdw) achamwa.
achan.a kt [sie] 1 separate, divorce. 2 differ. (tde)
achania; (tdk) achanika; (tds) achanisha.
achanish.a kt [ele] disengage (from), uncouple,
unlock. (tde) achanishia; (tdk) achanishika; (tdn) achanishana;
(tdw) achanishwa.
achano nm [i-/zi-] (hesabu) variant.
achari* nm [i-] chutney. (Khi)
ache! ki an expression of wishing sb happiness and
prosperity especially during wedding, initiation rites etc. (ms) ~ wana good luck.
achi.a kt [ele] 1 bequeath, cave in, concede, leave,
slip. 2 release from: ~ huru manumit. (tde) achilia; (tdk) achika;
(tdn) achiana; (tds) achisha; (tdw) achiwa.
achik.a kt [sie] be divorced.(tde) achikia;(tdk)achikika;(tds)
achikisha.
achili.a kt [ele] acquit, discharge, excuse from,
exempt. (tde) achililia; (tdk) achilika; (tdn) achiliana;
(tds) achilisha;(tdw) achiliwa.
achish.a kt [ele] stop sb from doing sth: ~ ziwa
wean a child; ~ kazi terminate sb from employment.(tde) achishia; (tdk)
achishika; (tdn) achishana; (tdw) achishwa.
achw.a kt [sie] be divorced.
ada* nm [i-/zi-] 1 fee; school fees,
impost, levy, wharfage. 2 customary present or fee, rite given to certain people for their
service in certain activities, ceremonies or rites e.g., initiation, funeral, wedding etc.
(Kar)
adaa* nm [i-/zi-] (katika dini
ya Kiislamu) prayer or fast observed as specified. (Kar)
adabu nm [i-/zi-] good manners, proper behaviour,
courtesy, etiquette. (ms) Hana ~ he has no
manners; Fanya ~ behave; Tia ~ punish, teach good
manners.
Adamu nm [a-/wa-] Adam.
adana* nm [i-/zi-] musical instrument
resembling a piano. (Kar)
adapta nm [i-/zi-] adapter.
adeade nm [u-] bodily weakness.
adesi* nm [i-/zi-] pea, lentil. (Kar)
adha* nm [zi-] trouble, discomfort. (Kar)
adhabu* nm [i-/zi-] 1 punishment, penalty,
retribution, chastisement, correction. 2 torment, persecution. (Kar)
adhama* nm [i-] greatness, glory, majesty,
honour, exaltation: Ilikuwa ni ~ kutembelewa na Rais it was a glory to be visited
by the President. (Kar)
adhana1* nm [i-] Muslims call to
prayer made by the muezzin. (Kar)
adharusi* nm [i-] 1 fighting, skirmish. 2
battle, war. (Kar)
adhib.u* kt [ele] 1 punish, correct,
chastise. 2 persecute, torment. (tde) adhibia, (tden) adhibiana,
(tdew) adhibiwa; (tdk) adhibika; (tds) adhibisha.
(Kar)
adhifari* nm [i-/zi-] 1 perspiration of
the armpit. 2 bad body odour. (Kar)
adhimish.a* kt [ele] 1 celebrate;
commemorate. 2 glorify. (tde) adhimishia, (tden) adhimishiana;
(tdk) adhimishika; (tdw) adhimishwa. (Kar)
adhimu* kv brilliant, eminent, glorious: Amepewa
makaribisho ~ he/she was given a glorious reception. (Kar)
adhin.i* kt [sie] call Moslems to public
prayers. (tde) adhinia, (tden) adhiniana, (tdew) adhiniwa;
(tdk) adhinika; (tds) adhinisha. (Kar)
adhini.a kt [ele] make a special prayer: ~ mtoto
make a usual call to prayer to newly-born child (to bear witness that he/she is a Moslem).
(tdk) adhinika; (tdn) adhiniana; (tds) adhinisha;
(tdw) adhiniwa.
adhir.i* kt [ele] put somebody to shame;
bring into disrepute; debase. (tde) adhiria, (tden) adhiriana,
(tdew) adhiriwa; (tdk) adhirika; (tds) adhirisha.
(Kar)
adhirik.a kt [sie] be ashamed/debased by doing or by
being affected by sth unpleasant.
adhuhuri* nm [i-]noon, the period between
noon and 2 p.m, meridian. (Kar)
ad.i* kt [ele] escort sb: ~ mgeni
escort a visitor. (Kar)
adia* nm [i-/zi-] gift; present. (Kar)
adib.u1* kt [ele] chastise, teach manners
to sb. (tde) adibia, (tden) adibiana, (tdew) adibiwa;
(tdk) adibika; (tds) adibisha. (Kar)
adibu2* kv 1 decorous; good manners. 2 polite.
(Kar)
adid.i* kt [ele] 1 count, enumerate. 2
prepare; make ready. (tde) adidia, (tden) adidiana, (tdew)
adidiwa; (tdk) adidika; (tds) adidisha. (Kar)
adil.i1* kt [sie] be impartial/just
/righteous, reason. (tde) adilia; (tdk) adilika; (tds)
adilisha . (Kar)
adili2*kv impartial, just, righteous. (Kar)
-adilifu* kv impartial, scrupulous, upright,
upstanding, moral (righteous). (Kar)
adilish.a kt [ele] elevate; moralize. (tde)adilishia;
(tdn) adidlishana; (tdw)adilishwa.
adimik.a* kt [sie] be scarce, be rare.
(Kar)
adimish.a* kt [ele] cause sth to be scarce
or unobtainable. (tde) adimishia; (tdk) adimishika; (tdn)
adimishana; (Kar)
adimu* kv scarce, rare, hard to come by: Chakula
ni ~ food is scarce. (Kar)
adinasi* nm [a-/wa-] child of a noble
birth. (Kar)
admeri* nm [a-/wa-] admiral. (Kar)
adrenalini* nm [i-/zi-] adrenalin. (Kng)
adu.a* kt [ele] 1 make an offering to the
spirits. 2 prepare a charm against the effects of the evil eye. 3 remove. (tde) adulia,
(tden) aduliana, (tdew) aduliwa; (tdk) aduka; (tds)
adusha. (Kar)
adui* nm ma- [a-/wa-] 1 enemy, foe.
2 opponent in games such as boxing, football, netball etc. (Kar)
advansi* nm [i-/zi-] advance. (Kng)
afa* nm ma- [a-/wa-] ill-omened
person who usually brings bad luck; calamity. (Kar)
afadhali* kl 1 rather, better, prefarably: ~
uje kesho you better come tomorrow; ~ usafiri kwa ndege you better travel by
air. 2 (afya) better condition. (Kar)
afande1* nm ma- [a-/wa-] 1
respectful or formal address used by a soldier to his/her superior. 2 respectful or formal
answer of a soldier to his/her superior's call. (Ktu)
afande2 nm ma- [a-/wa-] one
addicted to sodomy.
afasia* nm [i-/zi-] aphasia. (Kng)
afik.i* kt [sie] agree with, concur,
correspond to: Wajumbe wame~ pendekezo the members have agreed with the proposal. (tde)
afikia, (tden) afikiana, (tdew) afikiwa; (tdk) afikika;
(tds) afikisha. maafikiano nm. mwafaka nm. (Kar)
afikian.a kt [ele,sie] agree together, coincide,
compromise, come to an agreement, consort, contract, be reconciled.
afisa* pia ofisa nm ma- [a-/wa-]
officer. (Kng)
afkani1* nm [a-/wa-] idiot, moron. kv
be mentally deficient: Ana akili ~ he is mentally deficient. (Kar)
afkani2* nm [u-] heart disease. (Kar)
Afrika nm [i-] Africa.
afrikanaizesheni nm [i-] africanization.
afriti* nm ma- [a-/wa-] 1 genie who
is malignant to people. 2 evily disposed, wicked malevolent person. 3 cunning person;
impostor, cheat. (Kar)
afu1* nm [ya-] blossoms of the wild
jasmine used for perfume. (Kar)
af.u2* kt [ele] 1 save, deliver, pardon,
cure. 2 ask for pardon, mercy or salvation from God. (tde) afulia, (tdek)
afulika, (tdes) afulisha, (tdew) afuliwa; (tdn)
afuana. (Kar)
afu3* nm ma- [u-] God's
forgiveness. (Kar)
afua* nm [i-] good health. (Kar)
afueni* nm [i-] (kwa mgonjwa) recovery
from illness. (Kar)
afwaji nm [li-] 1 group of people. 2 group of armed
people; troop.
afya1* nm [i-/zi-] 1 health; sound condition. 2
strength. (Kar)
afya2! ki (kwa mpiga chafya) bless you! (ms)
Kwa ~! cheers!
afya3! ki a word used by children to entice each
other to do sth: ~ tukafagie uwanja let us go and sweep the court yard.
afyuni* nm [i-] opium. (Kar)
ag.a kt [ele] take leave of, say goodbye. (nh)
~ dunia die. (tde) agia; (tdk) agika; (tdn) agana;
(tds) agisha;(tdw) agwa. agano nm.
aga.a kt [sie] 1 slip off, slip out of one's hands. 2 be split, be
scattered. (tde) agalia, (tdek) agalika, (tdes) agalisha.
agan.a kt [sie] 1 make an agreement. 2 exchange farewells. (tde)
agania; (tdk)aganika; (tds) aganisha.
agano nm ma- [li-/ya-] 1 promise. 2 agreement,
contract.
Agano Jipya nm [li-] New Testament.
Agano la Kale nm [li-] Old Testament.
aghalabu kl usually, more often, as a rule: Watu
wanaofanya mazoezi, ~ huwa na afya njema people who exercise are usually in good
health.
agi.a kt [sie] befit, agree with: Mpango ule
haukutu~ that plan did not befit us.(tde) agia;(tdk)agika;(tds)agisha.
agiz.a kt [ele] 1 order, charge, enjoin, prescribe,
commission. 2 direct, give instructions. 3 call upon. (tde) agizia; (tdk)
agizika; (tdn) agizana; (tds) agizisha; (tdw) agizwa.
agizi.a kt [ele] 1 order on behalf; order sth. 2 give
instructions to sb to do sth on your behalf. (tdk) agizika; (tdn) agiziana;
(tds) agizisha; (tdw) agiziwa.
agizo nm ma- [li-/ya-] 1 order, commission. 2
directive, rescript, instruction, ordinance.
ago1 nm ma- [li-/ya-] encampment,
camp.
ago2 nm ma- [li-/ya-] thigh.
Agosti* nm August. (Kng)
agronomia* nm agronomy. (Kng)
agu.a kt [ele] 1 treat medically; attend a sick
person. 2 treat magically to remove a spell or witchcraft. 3 predict, foretell, divine,
interpret dreams. (tde) agulia. (tdek) agulika, (tdew) aguliwa;
(tdn) aguana. mwaguzi nm. mwuguzi nm. uaguzi
nm.
aguzi nm ma- [li-/ya-] 1 predictions,
prophesies. 2 interpretations of dreams, omen etc.
ah! ki an expression of showing being disturbed or annoyed.
ahadharu* nm [i-] green. (Kar)
ahadi1* nm [i-/zi-] promise, promises,
pledge, oblige, commitment, gage, resolute. (ms) Toa ~ make a promise;
Vunja ~ break a promise; Timiza ~ keep a promise. (Kar)
ahadi2 nm [i-/zi-] death.
ahali* nm [i-/zi-] 1 wife: ~ zangu
my wives. 2 family, kindred, relatives, connexion. (Kar)
ahamaru** kv red: Mauti ~ (a) killing
involving blood shed. (b) a shocking sudden death. (Kar)
ahera* nm [i-/zi-] 1 future life after
death. 2 paradise. (Kar)
aheri* nm [i-/zi-] 1 end, last stage,
finish. (ms) Toka awali hadi ~ from beginning to the end. 2 bargain price.
(Kar)
ahid.i* kt [ele] promise, engage, ahir.i
contract, undertake. (tde) ahidia, (tden) ahidiana, (tdew) ahidiwa; (tdk)
ahidika. (Kar)
ahir.i kt [sie] procrastinate. (tde) ahiria;
(tdk) ahirika; (tds) ahirisha.
ahirish.a* kt [ele] 1 postpone, adjourn,
suspend, defer. 2 delay, cause to wait. 3 shunt. (tde) ahirishia, (tden)
ahirishiana; (tdk) ahirishika; (tdw) ahirishwa. (Kar)
ahsante!* pia asante! ki thanks! thank
you! (Kar)
ahueni* nm [i-] better condition after
illness or hardships. (Kar)
aibik.a* kt [sie] be disgraced, be put to
shame. (tde) aibikia; (tdk) aibikika.(Kar)
aibish.a* kt [ele] embarrass, humiliate,
discredit, disgrace, mortify, put sb to shame. (tde) aibishia; (tdk) aibishika;
(tdn) aibishana; (tdw) aibishwa.(Kar)
aibishan.a* kt [ele] put one another to
shame. (Kar)
aibishwa* kt [sie] abash, be disgraced, be
dishonoured. (Kar)
aibu* nm [i-/zi-] shame, reproach,
scandal, obloquy, compunction, disgrace. (Kar)
aidha* ku further, moreover, then: wa~ and
moreover, and so. (Kar)
aidini* nm [i-] iodine. (Kng)
aila* taz. ahali. (Kar)
ail.i1* kt [ele] blame, accuse; find
guilty. (tde) ailia, (tden) ailiana, (tdew) ailiwa,
(tdk) ailika; (tds) ailisha.(Kar)
aili2* nm blame, charge, guilt. (Kar)
aina nm [i-/zi-] brand, category, genre, kind, order.
ainish.a kt [ele] classify, name species, break: ~
matumizi break down expenditure. (tde) ainishia; (tdk) ainishika;
(tdn) ainishana;(tdw) ainishwa.
airisi* nm [i-/zi-] iris. (Kng)
aisee*! ki hey!, gosh! (I say). (Kng)
ajaa nm [i-/zi-] wonder.
ajabi.a* kt [ele] wonder, be surprised:
Si jambo la ku~ it is not sth to be surprised of. (tdk)
ajabika; (tdn) ajabiana; (tds) ajabisha;
(tdw) ajabiwa. (Kar)
ajabu* nm ma- [i-/ya-] wonder,
uncommon, strangeness, surprising, amazing: Ma~ ya dunia the wonders of the world;
marvel; sth unusual. kv extraordinary, stupendous, wonderful: Mtu wa ~ a
wonderful person. kl strangely, extraordinarily; too much: Jua ni kali ~ the
sun is just too hot. (Kar)
ajali* nm [i-/zi-] accident, fate: ~
imemfika na amekufa he met his fate and died; Alifariki kwa ~ ya gari he died
in a car accident.
ajemi* nm [i-/zi-] round flat bread. (Kar)
ajenda* nm [i-/zi-] agenda: Dondoo la
kwanza la ~ the first item of the agenda. (Kng)
ajenti* nm ma- [a-/wa-] agent.
(Kng)
ajibu* kv wonderful. kl wonderfully. (Kar)
ajih.i* kt [ele] visit. (tde) ajihia,
(tden) ajihiana, (tdew) ajihiwa;(tdk) ajihika;
(tds) ajihisha. (Kar)
ajila* nm [i-/zi-] urgency, haste, rush.
ajili1* nm [i-/zi-] reasons, cause, sake: Pigana
kwa ~ ya haki fight in the cause of justice; Kwa ~ ya for the sake of,
because of. (Kar)
ajil.i2* kt [sie] rush, hurry. (tde)
ajilia; (tdk) ajilika;(tds) ajilisha.
ajinabi* nm [a-/wa-] 1 foreigner. 2 stranger. (Kar)
ajinabia* kv foreign, strange. (Kar)
ajira* nm [i-/zi-] employment, work. (Kar)
ajir.i* kt [ele] employ, hire, engage,
retain. (tde) ajiri, (tden) ajiriana,(tdew)ajiriwa;
(tdk) ajirika; (tds) ajirisha.
ajira nm. ujira nm. (Kar)
ajizi*1 nm [i-] negligence, slackness,
laziness. kv negligent, lazy, slack: Fanya ~ be lazy. (Kar)
ajiz.i*2 kt [sie] be lazy or negligent. (tde)
ajizia;(tdk) ajizika; (tds) ajizisha. (Kar)
ajimaina* nm [u-] all people. (Kar)
ajua nm [i-/zi-] chess game played on a board with
two rows of holes in which pebbles are put.
ajuza* nm [a-/wa-] very old woman: ~
mkali sana harridan; ~ mtabiri sibyl. (Kar)
ajuadi kv famous, distinguished.
ak.a kt [ele] 1 build (with stones, bricks or
mortar). 2 make a fence of trees or thorn shrubs. (tde) akia, (tdk) akika;
(tds) akisha; (tdw) akwa.
aka! ki no way! never!
akademia* nm [i-/zi-] academy. (Kng)
akali* nm [i-/zi-] a few, a little: ~
ya vitu a few things. kl in short: Kwa ~ kazi hii itahitaji watu watatu
in short this work needs three people.
akani.a1* kt [ele] lead a horse by the
bridle. (tdk) akanika; (tdn) akaniana; (tds) akanisha;
(tdw) akaniwa. (Kar)
akania2* nm [i-/zi-] bridle. (Kar)
akari* nm [i-] alcoholic drink. (Kar)
akaunti* nm [i-/zi-] account, reserve:
~ ya akiba savings account; ~ ya amana deposit account; ~ ya hundi current account;
~ ya malipo charge account; Aliiba fedha zote kutoka ~ ya shule she/he stole all the money
from the school account. (Kng)
-ake kv his, her, hers, its. (possessive adjectival root for
the third person singular): Mtoto w~ his/her child; Tawi 1~ limeanguka chini
its branch has fallen down.
akhiyari* kv better, more beautiful. nm
good people. (Kar)
aki.a* kt [ele] swallow without chewing. (tde)
akilia; (tdk) akika; (tds) akisha; (tdw) akiwa.
(Kar)
akiba* nm [i-/zi-] savings, hoard, stock,
supply, reserve: ~ ya chakula food reserve; Jeshi la ~ reserve army; Weka
~ make a saving. (Kar)
akida* nm ma- [a-/wa-] (zamani) 1
head of an army. 2 headman during colonial administration; messenger. (Kar)
akidi1* nm [i-/zi-] marriage ceremony:
Funga ~ perform a marriage ceremony. (Kar)
akid.i2* kt [sie] 1 be enough (for),
suffice for. 2 falsify, forge, fabricate. 3 complete, finish. (tde) akidia;
(tdk) akidika; (tds) akidisha. (Kar)
akidi3* nm [i-/zi-] quorum. (Kar)
akidu* nm ma- [a-/wa-] contractor.
(Kar)
akifi.a* kt [ele] entrust with. (tdk)
akifika; (tdn) akifiana; (tds) akifisha; (tdw) akifiwa.
(Kar)
akifish.a* kt [ele] prohibit, forbid. (tde)
akifishia; (tdk) akifishika; (tdn) akifishana; (tdw)
akifishwa. (Kar)
akika* nm 1 feast made during the first hair
cutting of a child usually when it is eight days old. (Kar)
akiki1* nm [i-/zi-] prayer said at a
funeral service of a child who died before his/her first hair cut. (Kar)
akiki2* nm [i-/zi-] ruby, cornelian. (Kar)
akiki3* nm [i-/zi-] gully.(Kar)
akili* nm [i-/zi-] intelligence,
intellect, nous, reason, resource, wit, brain, ingenuity: ~ taahira mental
retardation; ~ timamu sane. (Kar)
akina* nm [wa-] group of people of similar
status, sex, interest etc.: ~ mama women; ~ baba men; ~ yakhe common
people; ~ sisi the like of us, we. (Kar)
akiolojia* nm [i-/zi-] archaeology. (Kng)
akis.i kt [ele] 1 reflect, reverbarate: Maji ya
bwawa yali~ nyumba na miti iliyoizunguka the water of the dam reflected the houses and
trees surrounding it. 2 signal, symbolize sth or tell sth: Ukimya wake una~ jambo zito
lililompata his/her silence symbolizes sth bad that befell him/her. (tde) akisia,
(tden) akisiana, (tdew) akisiwa; (tdk) akisika;
(tds) akisisha.-ako kv your (possessive adjectival akraba
root for the second person singular): Mke w~ your wife; Shamba l~ your farm;
Matunda ya~ your fruits; Chakula ch~ your food.
akraba* nm [a-/wa-] relatives. (Kar)
akrabu* nm [i-/zi-] 1 hand of a clock. 2
scorpion. 3 one of the four directions of a compass: ~ magharibi western direction;
~ mashariki eastern direction. (Kar)
akrama* kv respectful, respectable, honourable.
(Kar)
akronimi* nm [i-/zi-] acronymy. (Kng)
akselereta* nm [i-/zi-] accelerator. (Kng)
akthari* nm [i-/zi-] 1 plenty. 2
gathering. (Kar)
aku.a kt [ele] 1 invade, assault, jump suddenly into
sth. 2 bluster, affront, attack sb verbally.
akwami nm [i-] groups of people; big crowd of people.
ala1* kt [i-/zi-] sheath, scabbard: ~
ya kisu a knife's sheath. (Kar)
ala2* nm [i-/zi-] 1 tool: ~ za seremala
cerpenters tools. 2 instrument: ~ za muziki musical
instruments; ~saidizi accompaniment. (Kar)
ala3!* ki oh! (Kar)
alaa1! ki oh!, I see (perceive (sth) with the
mind),(understand (sth).
alaa2! kl (ms) ~ kulihali by all means.
ala ala* pia halahala kl 1 (katika
kusisitiza jambo) don't miss (to attend), don't forget: ~ na maagizo yangu don't
forget my requests/instructions. 2 carefully, cautiously; immediately: ~ na jirani
handle your neighbour carefully/ cautiously; Fanya ~ do immediately.
alama* nm [i-/zi-] 1 sign, token, mark,
clue, stamp, trace. 2 index: Tia ~ put a mark; ~ ya cheo a sign of one's
rank e.g. a badge, a bar etc. 3 marks: Alipata ~ nzuri he got good marks. 4 seal. 5
smudge, speck, splotch. 6 stigma. 7
ali.a
vestige. (Kar)
alamina nm [wa-] all creatures: (ms)
Rabbil ~ God of all creatures.
alamsiki* ki (kwa usiku) goodbye, goodnight.
(Kar)
alamu* nm [i-/zi-] alarm, a warning sound
or signal. (Kar)
alasiri* nm [i-] 1 late afternoon. 2
(Waislamu) late afternoon prayer. (Kar)
aleikum* ku to you all: Salaam ~ Greeting
to you all, peace be with you. (Kar)
aleluya!* pia haleluya nm, ki alleluia,
(Wakristo) praise to God: ~ Kristo amefufuka alleluia Christ is resurrected.
albino* nm ma- [a-/wa-] albino.
(Kng)
albamu* nm [i-/zi-] albam. (Kng)
alfa* nm [i-] alpha (the beginning of
something): ~ na Omega Alpha and Omega. (Kla)
alfaalfa* nm [i-/zi-] alfalfa. (Kng)
alfabeti* [i-/zi-] alphabet, ABC, abc. (Kng)
alfafa* nm [i-/zi-] bandage tied to a
circumcised penis. (Kar)
alfajiri* nm [i-] 1 dawn, early
morning cock crow. 2 (Waislamu) early morning prayer. (Kar)
alfa nm [i-/zi-] alpha.
alhaji* pia haji nm [a-] hadji or
hajji (pilgrim title for one who has been to Mecca). (Kar)
Alhamdulilahi* nm [a-] (Waislamu) Praise
be to God. (Kar)
Alhamisi* nm [i-/zi-] Thursday. (Kar)
alhasili* ki in short: Harusi ile ilikuwa na
vyakula na vinywaji vingi, muziki, madansa, wapiga tarumbeta n.k. ~ kulikuwa na raha tupu
the wedding had a lot of food and drinks, music, dancers, trumpeters etc. in short it was
utter comfort. (Kar)
ali1 nm children or grand children.
ali2 kv 1 beautiful, handsome. 2 honourable.
ali.a kt [ele] 1 put marks on the body usu by
flogging. 2 dry fish in the sun or by smoking. 3 arrange fish in alif.u
a small pot.
alifu* nm [i-] first letter of the Arabic
alphabet. (Kar)
alif.u* kt [ele] write a book. (tde) alifia, (tden)
alifiana, (tdew)alifiwa; (tdk) alifika; (tds) alifisha.
(Kar)
alik.a1 kt [sie] explode. (tde) alikia,
(tden) alikiana; (tdk) alikika; (tds) alikisha;
(tdw) alikwa.
alik.a2 kt [ele] 1 invite, bid: Wageni
walio~wa the invited guests. 2 advertise. (tde) alikia; (tdk) alikika;
(tdn) alikana; (tds) alikisha; (tdw) alikwa. mwaliko
nm. mwalishi nm.
alik.a3 kt [ele] 1 seclude sb: ~ mwari
keep a maiden in seclusion; ~ msichana au mvulana seclude a girl or boy especially
during initiation period. nm a young man/woman who has undergone initiation rites.
(tde) alikia; (tdn) alikana; (tdk) alikika; (tds)
alikisha; (tdw) alikwa.
alika 4 nm [a-/wa-]youngman /woman who has
undergone initiation rites.
alikali nm [i-/zi-] bandage tied to a circumcised
penis.
alik.i* kt [ele] hang sth, suspend. (tde)
alikia; (tdn) alikiana; (tdk) alikika; (tds) alikisha;
(tdw) alikwa. (Kar)
alimradi* pia ilimradi ku provided, so
long as: Nitakukopesha ~ utaahidi kunilipa mwisho wa mwezi I'll lend you provided
you promise to pay me by the end of the month. (Kar)
alimu* nm [a-/wa-] well educated and
experienced person. (Kar)
alish.a kt [ele] crack, make an explosive sound,
cause a crack. (tde) alishia; (tdk) alishika; (tdw) alishwa.
alizarini nm [i-/zi-] alizarin.
alizeti nm [i-] sunflower plant or seed.
aljebra* nm [i-/zi-] algebra. (Kar)
alkemia* nm [i-/zi-] alchemy.(Kng)
Allah* nm [a-] (Waislam) God: ~ u akbar
God is great. (Kar)
Allahuma!* ki Oh God! (Kar)
almari* nm [i-/zi-] chest of drawers,
commode. (Kar)
almaria* nm [i-/zi-] braid, embroidery of
a hem. (Krn)
almasi* nm [i-/zi-] diamond. (Kar)
alofoni* nm [i-/zi-] (isimu) allophone.
(Kng)
aloi* nm [i-/zi-] alloy. (Kng)
alomofu* nm [i-/zi-] allomorph. (Kng)
alpu* nm [i-/zi-] alp. (Kng)
altaneta* nm [i-/zi-] alternator. (Kng)
altare* nm [i-/zi-] altar. (Kng)
altimeta* nm [i-/zi-] altimeter. (Kng)
alumini* nm [i-/zi-] (kemia) aluminium. (Kng)
aluminiamu* nm [i-/zi-] aluminium. (Kng)
alumnasi* nm [a-/zi-] alumnus. (Kla)
alwatani nm [a-/wa-] townsman.
ama1 ku or: ~ sivyo? isn't it?
|
|
ama2! ki an expression of surprise.
am.a3 kt [ele] attach, affix. (tde)
amia, (tden) amiana; (tdk) amika; (tds) amisha;
(tdw) amwa.
ama.a kt [sie](kwa nguo mbichi) be dry: Shati
lililolowa lime~ the wet shirt is dry. (tde) amalia; (tdk) amaka;
(tds) amasha.
amagedoni* nm [i-/zi-] armageddon. (Kng)
amali1 nm [i-/zi-] charm, witchcraft,
sorcery.
amali2* nm [i-/zi-] work, act, career,
habit. (Kar)
amana1* nm [i-/zi-] pledge, deposit, gage,
trust, security: Weka ~ put in pawn. (Kar)
amana2* nm [i-/zi-] precious thing. (Kar)
amani* nm [i-/zi-] peace. (Kar)
amani.a* kt [ele] expect. (tde) amanilia;
(tdk) amanika; (tdn) amaniana; (tds) ananisha; (tdw)
amaniwa. (Kar)
amari nm [i-/zi-] hawser, anchor rope/cable.
amb.a1 kt [ele ] 1 say, explain, talk: Wa~je?
what do you say? 2 slander, abuse, speak ill of sb. (tde) ambia, (tden)
ambiana; (tdk) ambika; (tds)ambisha; (tdw)
ambwa.
amba2 kl may be, perhaps: ~ atanunua gari
maybe he'll buy a car.
amba3 ki exactly, that's right.
amba-4 kv relative stem denoting who, which,
where.
amba.a kt [sie] vamoose, skirt past, pass near: ~
huko! get lost. (tde) ambalia; (tdk) ambaka; (tdw) ambaza.
mwambao nm.
ambacho nm ambavyo [ki-/vi-] which: Kitabu ~
amekipoteza the book which he lost.
ambao nm ambayo [u-/i-] which: Mti ~ umeanguka
the tree which fell.
ambalo nm ambayo [li-/ya-] which: Kasha ~
amechukua the box which he took.
ambao nm ambazo [u-/zi-] which: Wimbo ~ anaimba
the song which he is singing.
ambapo nm [pa-] where (specific position): Mahali
~ anaishi where he lives.
ambako nm [ku-] where (general position) Mahali ~
anajenga where she/he is building.
ambamo nm [mu-] where (inside position) Nyumba
~ anaishi the house in which she lives.
ambaye nm ambao [a-/wa-] who: Mtoto ~ analia
the child who is crying.
ambari* nm [i-/zi-] ambergris. (Kar)
ambat.a kt [ele] stick sth together, attach together.
(tde) ambatia; (tdk) ambatika; (tdn) ambatana; (tds)
ambatisha; (tdw) ambatwa. kiambato nm.
ambatana kt [sie] cohere, stick together. (tde)
ambatania; (tdk) ambatanika; (tds) ambatanisha.
ambatani nm [i-/zi-] compound, concomitant.
ambatish.a kt [ele] 1 (sarufi) bind, subjoin. 2
attach: ~ risiti zako attach your receipts. (tde) amfetamini ambatishia;
(tdk) ambatishika; (tdn) ambatishana; (tdw) ambatishwa.
kiambatisho nm.
ambi.a kt [ele] tell sb sth. 2 bid: Fanya
unavyoambiwa do as you are bidden.(tde) ambilia; (tdk) ambika;
(tdn) ambiana; (tdw) ambiwa.
ambik.a1 kt [ele] 1 make a fish trap by
using reeds or nets. 2 put a bait on a fishing line. 3 soak in water. (tde) ambikia,
(tden) ambikiana; (tdk) ambikika; (tdn) ambikana;
(tds) ambikisha; (tdw) ambikwa.
ambik.a2 kt [ele] meddle into other
people's affairs. (nh) Kaji~ ushehe asiokuwa nao he pretends to be what he
is not. (tde) ambikia, (tden) ambikiana; (tdk) ambikika;
(tdn) ambikana; (tds) ambikisha; (tdw) ambikwa.
ambilik.a kt [sie] be advisable.
ambish.a kt [ele] 1 (sarufi) affix : ~ mwisho
suffix. 2 put a boat alongside another. (tde) ambishia, (tden) ambishiana;
(tdk) ambishika; (tdw) ambishwa.
ambizan.a kt [sie] confer (with sb) (on/ about sth).
ambo1 nm ma- [li-/ya-] gum, glue,
any sticky substance.
ambo2 nm ma- [li-/ya-] contagious disease.
ambrosi* nm [i-/zi-] ambrosia. (Kng)
ambu.a kt [ele] peel off, shed, decorticate; slough
off: ~ gome peel off the bark; ~ ngozi shed skin. 2 profit from something: Safari
hii haku~ kitu he didn't profit this time. (tde) ambulia; (tdk) ambuka;
(tdn) ambuana; (tds) ambusha; (tdw) ambuliwa.
ambukiz.a kt [ele] 1 infect: Ugonjwa wa ku~
infectious disease. 2 affect sb's behaviour. (tde) ambukizia; (tdk) ambukizika;
(tdn) ambukizana; (tdw) ambukizwa. ambukizo nm.
amdelahane nm [i-/zi-] soft silk.
ameta* nm [i-/zi-] ammeter. (Kng)
amfetamini* [i-/zi-] amphetamine. (Kng)
amfibia* nm [i-/zi-] amphibia. (Kla)
ami pia amu nm [a-/wa-] paternal uncle. (Kar)
ami.a* kt [ele] chase away, drive off
(birds, pests from a farm). (tde) amilia; (tdk) amika; (tdn)
amiana; (tds) amisha; (tdw) amiwa. (Kar)
amiba* nm [a-/wa-] amoeba. (Kla)
amid.i kt [ele] 1 make decision, decide. 2 depend on.
(tde) amidia, (tden)amidiana,(tdew) amidiwa;(tdk)
amidika; (tds) amidisha.
amikto nm [i-/zi-] amice. (Kla)
amil.i* kt [sie] 1 realize, know. 2
manage, bring about, make. 3 work. (tde) amilia, (tden) amiliana,
(tdew) amiliwa; (tdk) amilika; (tds) amilisha;
(Kar)
amin!* pia amina! kl amen, so be it. (Kar)
amin.i*1 kt [ele] 1 believe. 2 trust, have
faith in, put confidence in; entrust. 3 imagine. (tde) aminia, (tden)
aminiana, (tdew) aminiwa; (tdk) aminika; (tds) aminisha.
amini2* nm [a-/wa-] sworn friend
/relative: Kaka wa ~ a sworn brother. (Kar)
aminifu* kv upright, trustworthy, clean, loyal, straight. mwaminifu
nm. (Kar)
aminish.a kt [ele] 1 entrust to/with, commit to the
care of. 2 brave through. (tde) aminishia; (tdk)
aminishika; (tdn) aminishana; (tdw) aminishwa.
amir.i1* kt [ele] begin a thing: ~
shule begin a new school. (tde) amiria, (tden) amiriana, (tdew)
amiriwa; (tdk) amirika; (tds) amirisha. (Kar)
amiri2* nm ma- [a-/wa-] commander: ~
jeshi mkuu commander-in-chief. (Kar)
amirik.a kt [sie] be firm, be stable. (tde) amirikia;
(tdk) amirikika; (tds) amirikisha.
amirish.a kt [ele] make strong, cause to flourish. (tde)
amirishia; (tdk) amirishika; (tdn) amirishana; (tdw)
amirishwa.
amis.a kt [ele] confine a girl at her first monthly
period. (tde) amisia; (tdk) amisika; (tdn) amisana;
(tds) amisisha; (tdw) amiswa.
amk.a kt [sie] 1 wake up,get up; be awake. 2 regain
consciousness, be alert. 3 be aware. 4 rise. (tde) amkia. (tdk) amkika.
amki.a1 kt [ele] greet, accost, salute. (tdn)
amkiana; (tdw) amkiwa.
amki.a2 nm [i-] come before: aliwasili
usiku wa ku~ jana she/he arrived the night before yesterday.
amonia* nm [i-] ammonia. (Kng)
ampere* pia ampea nm [i-/zi-]
ampere. (Kng)
amplifaya nm [i-/zi-] amplifier.
amrawi nm [i-/zi-] tripping line.
amri nm [i-/zi-] 1 command, order, ordinance,
directive, edict. 2 authority, rule: ~ ya serikali statute. (Kar)
amrish.a kt [ele] give orders; command. (tde) amrishia;
(tdn) amrishana; (tdk) amrishika; (tdw) amrishwa.
amsh.a kt [ele] 1 awaken sb. 2 arouse, enkindle,
rouse, stimulate activate, vivify. chamshakinywa nm.
amu* taz. ami. (Kar)
amu.a kt [ele] 1 decide, judge, resolve. 2 end a
dispute, stop a quarrel. (tde) amulia, (tden)
amuliana, (tdew) amuliwa; (tdk) mulika.
mwamuzi mn. uamuzi nm.
amuali nm [i-] plenty of wealth.
amur.u* kt [ele] command, order, charge,
enjoin, prescribe, direct. (tde) amuria, (tden) amuriana, (tdew)
amuriwa; (tdk) amurika; (tds) amurisha. amri nm.
(Kar)
amz.a kt [ele] greet sb in the morning. (tde) amzia;
(tdk) amzika; (tdn) amzana; (tds) amzisha; (tdw)
amzwa.
ana nm (ms) ~ kwa ~ face to face.
anagramu* nm [i-/zi-] anagram. (Kng)
analojia* nm [i-/zi-] analogy. (Kng)
anana1 kv soft, gentle: Upepo mw~ gentle
breeze.
anana2 nm [i-/zi-] one sixteenth of a
rupee. (Khi)
anamometa* nm [i-/zi-] anemometer. (Kng)
anasa* nm [i-/zi-] 1 pleasure, enjoyment,
sensuality. 2 luxury. (Kar)
anatomia* nm [i-/zi-] anatomy. (Kng)
anda.a kt [ele] cater, provide, prepare, brew, put in
order. (tde) andalia, (tdek) andalika, (tden) andaliana,
(tdes) andalisha, (tdew) andaliwa. mwandalizi nm.
uandaaji nm.
andam.a kt [ele] 1 succeed, follow: Mtoto anam~
mama yake kila mahali the child follows his mother every where. 2 begin: Mwezi wa
pili ume~ the second month has begun. 3 pester, disturb: Malaria yanamw~ sana
he is often pestered by malaria. (tde) andamia; (tdk) andamika;
(tdn) andamana; (tds) andamisha; (tdw) andamwa.
andaman.a kt [ele] demonstrate; go in procession. (tde)
andamania; (tdk) andamanika; (tds) andamanisha. maandamano
nm. uandamaji nm. mwandamizi nm. uandamizi
nm.
andamizi kv senior: Hakimu mw~ senior magistrate.
andazi nm ma- [li-/ya-] bun, doughnut, fried
round sweet bread.
andik.a1 kt [ele] write, pen, chronicle,
inscribe, jot sth down. (tde) andikia; (tdk) andikika; (tdn)
andikana; (tds) andikisha. (tdw) andikwa. andishi
kv. mwandishi nm. mwandiko nm. uandikaji nm.
maandishi nm.
andik.a2 kt [ele] lay table for a meal. (tde)
andikia, (tden) andikiana; (tdk) andikika; (tds)
andikisha; (tdw) andikwa.
andika3 ~ tashtiti satirize.
andikish.a kt [ele] enrol, register; recruit: ~
uraia naturalize. (tde) andikishia; (tdk) andikishika; (tdn)
andikishana; (tdw) andikishwa.
andishi kv written: Fasihi ~ written literature.
andis.i1 kt [ele] think a lot. 2 direct,
show how to do sth. (tde) andisia, (tden) andisiana, (tdew)
andisiwa; (tdk) andisika; (tds) andisisha. mwandisi
nm.
andis.i2 kt [sie] relax, enjoy. (tde)
andisia; (tdk) andisika; (tds) andisisha.
androjeni* nm [i-/zi-] androgen. (Kng)
anemia* nm anaemia. (Kng)
anerobi* nm [i-/zi-] anaerobe. (Kng)
anga1 nm [i-/zi-] 1 sky: ~ la
samawati blue sky. 2 the heavens.
ang.a2 kt [sie] 1 float, levitate, fly. 2
practise witchcraft at night. (tde) angia, (tden) angiana; (tdk)
angika; (tds) angisha.
anga3 kt [ele] count: ~ fedha count
money. (tde) angia, (tden) angiana; (tdk) angika;
(tds) angisha; (tdw) angwa.
ang.a4 kt [sie] (katika vyombo vya majini)
keep guard, anchor. (tde) angia; (tdk) angika; (tds) angisha.
angaang.a kt [ele] examine, observe.
angalau pia angalao ku although, even though.
angali.a kt [ele] 1 look (at), view. 2 pay attention
(to), think, take thought for. 3 be careful, beware. 4 regard, take care of, review, take
special note (of), tend: ~ kwa makini nota bene. (tde) angalilia; (tdk) angalika;
(tdn) angaliana; (tds) angaliza; (tdw) angaliwa. angalifu kv. mwangalizi
nm.
angalifu kv accurate, canny, careful, crupulous, cautious,
circumspect, observant, careful, attentive.
angalili.a kt [sie] consult a soothsayer. (tdn)
angaliliana; (tdk) angalilika; (tds) angalilisha.
angam.a kt [sie] be in mid-air, levitate, be suspended: Tiara yake
ime~ angani his kite is suspended in mid-air. (tde) angamia; angamika;
(tds) angamisha.
angami.a kt [sie] sink; be destroyed, perish: Watu
wali~ baharini people perished in the sea. (tde) angamilia; (tdk)
angamika; (tds) angamiza.
angas.a kt [ele] 1 hold sth back, push back. 2 chase,
drive out. (tde)
angasia, (tden) angasiana; (tdk) angasika;
(tds) angasisha; (tdw) angaswa.
angati.a kt [ele] carry shoulder high. (tdk) angatika;
(tdn) angatiana; (tds) angatisha; (tdw) angatiwa.
angavu kv 1 transparent, limpid, lucent, pellucid, clear (as
water), fine. 2 clever, quick witted, enlightened. 3 bright, luminous, shining, blaze.
angaz.a kt [ele] 1 give light, illuminate, irradiate,
shine: Mwezi hu~ usiku the moon shines at night. 2 fix attention on, look intently
(at): ~ macho fix eyes on sth. 3 remain awake and keep watch at night. 4 enlighten,
throw light on, instruct. (tde) angazia, (tden) angaziana; (tdk)
angazika; (tdn) angazana; (tdw) angazwa. mwangaza
nm.
ange kl carefully, ready: Kaa ~ be careful; watch
out.
angem.a kt [sie] despair. (tde) angemea;
(tdk) angemeka; (tds) angemesha.
angik.a kt [ele] hang, suspend esp. against a wall,
tree etc. (tde)
angikia, (tden) angikiana; (tdk) angikika;
(tdw) angikwa. mwangiko nm.
anglikana nm anglican. (Kng)
-angu kv my, mine; possessive adjectival root for the first
person singular: Kitabu ch~ my book; Nyumba hii ni y~ this house is mine.
angu.a kt [ele] 1 knock down, throw down. 2 hatch
out: ~ mayai hatch out eggs. 3 reduce the size of sth by chopping off the top. (nh)
(i) ~ kilio cry suddenly and loudly, burst out in tears. (2) ~ kicheko laugh
loudly. (tde) angulia, (tdek)
angulika, (tden) anguliana, (tdes) angulisha,
(tdew) anguliwa.
anguk.a kt [sie] 1 come down, fall down, drop, crash.
2 lose in a business. 3 fail: Ame~ mitihani yake he failed his examinations. (tde)
angukia, (tden) angukiana, (tdew) angukiwa; (tdk)
angukika. anguko nm.
anguki.a kt [ele] 1 fall into/on/ onto. 2 beg for
forgiveness, plead. (tdn) angukiana; (tdw) angukiwa.
angus.a kt [sie] make haste, hurry, do sth fast. (tde)
angusia, (tden) angusiana; (tdk) angusika; (tds)
angusisha.
angush.a kt [ele] 1 drop. 2 topple, precipitate,
spill, tumble, overbalance, overthrow esp a govemment or a ruler. 3 (ms) let sb
down: Umeni~ sana leo you've really let me down today. (tde) angushia;
(tdk) angushika; (tdn) angushana; (tdw) angushwa.
anik.a kt [ele] put out to dry, expose to the sun or
air: ~ nguo zako hang out your clothes to dry. (tde) anikia, (tden)
anikiana; (tdk) anikika; (tds) anikisha; (tdw) anikwa.
anis.i1* kt [sie] gratify, give pleasure
to, indulge (in). (tde) anisia, (tden) anisiana, (tdew)
anisiwa ;(tdk) anisika; (tds) anisisha. (Kar)
anisi2 kv luxurious; pleasing. (Kar)
anjali nm [i-/zi-] waist belt.
anjaz.a kt [ele] extend, expand, spread. (tde)
anjazia; (tdk) anjazika; (tds) anjazisha; (tdw)
anjazwa.
ankra nm [i-/zi-] invoice, bill of sale.
ansari nm [a-/wa-] humanitarian.
Antaktiki* nm [i-] Antarctic. (Kng)
antena* nm [i-/zi-] antenna. (Kng)
anthropolojia* nm [i-/zi-] anthropology. (Kng)
antifona* nm [i-/zi-] antiphon. (Kng)
antijeni* nm [i-/zi-] antigen. (Kng)
antiseptiki* nm [i-/zi-] antiseptic. (Kng)
antitoksini* nm [i-/zi-] antitoxin. (Kng)
anu.a kt [ele] take out of the sun, air, rain. (tde)
anulia, (tden) anuliana, (tdew) anuliwa; (tdk) anuka;
(tds) anusha.
anuk.a kt [sie] stop raining, clear up: Sasa kume~
it has stopped raining and it is clear again.
anuai* kv various. (Kar)
anwani* nm [i-/zi-] address (of a letter):
Nipatie ~ yako give me your address. (Kar)
anz.a kt [ele] start, begin, initiate, launch,
commence: ~ kuimba start singing; ~ na begin with. (tde) anzia;
(tdk) anzika; (tdn) anzana; (tds) anzisha; (tdw)
anzwa. mwanzo nm. mwanzilishi nm.
anzali* nm [a-/wa-] good for nothing, a
despised person. (Kar)
anzi.a kt [sie] emanate.
anzish.a kt [ele] actuate, begin, commence,
constitute, establish, initiate. (tde) anzishia; (tdk) anzishika;
(tdw) anzishwa.
-ao kv their, theirs (possessive adjectival root for the
third person plural): Mtoto w~ their child; Kitabu hiki ni ch~ this book is
theirs.
aorta* nm [i-/zi-] aorta . (Kng)
ap.a kt [sie] swear, take an oath. (tde) apia,
(tden) apiana; (tdk) apika; (tds) apisha.
apish.a kt [ele] administer an oath. (tde) apishia;
(tdk) apishika; (tdn) apishana; (tdw) apishwa.
apiz.a kt [ele] curse, damn, imprecate, execrate. (tde)
apizia; (tdk) apizika; (tdn) apizana; (tdw) apizwa.
apizo nm ma- [li-/ya-] curse, imprecation.
apostrofi* nm ma- [li-/ya-]
apostrophe. (Kng)
aprikoti* nm ma- [li-/ya-] apricot. (Kng)
Aprili* nm [u-/i-] April. (Kng)
aproni* nm [i-/zi-] apron. (Kng)
apu.a* kt [ele] 1 break an oath. 2 retract
an oath: Kuapa na ku~ vowing and then retracting the oath.
araka* nm [i-/zi-] arrack, a distilled
liquor usually from aniseed drunk in the Middle East.
araknida* nm [i-/zi-] arachid. (Kng)
arbuni* nm [i-/zi-] down payment, deposit.
(Kar)
ardhi* nm [i-/zi-] land; soil. (Kar)
ardhia* nm [i-/zi-] wharfage, port tax.
(Kar)
ardhilhali nm [i-/zi-] 1 application. 2 resolutions.
ari* nm [i-/zi-] zeal, ethusiasm,
eagerness, initiative, spirit. (Kar)
aria nm [i-/zi-] part of something; bunch.
ardha nm [i-/zi-] job application.
aridh.i1* kt [ele] annoy or disturb. (tde)
aridhia, (tden) aridhiana, (tdew) aridhiwa; (tdk)
aridhika; (tds) aridhisha. (Kar)
aridhi.a kt [ele] state. (tde) aridhilia;
(tdk) aridhika; (tdn) aridhiana; (tds) aridhisha;
(tdw) aridhiwa.
arifi.a kt [sie] bid (cards). (tde) arifilia;
(tdk) arifika; (tds) arifisha.
arif.u* kt [ele] inform, tell, declare,
explain, notice, predicate. (tde) arifia, (tden) arifiana, (tdew)
arifiwa; (tdk) arifika, muarifu nm. (Kar)
arifiwa* kv well informed: Mtu ~ a well informed
person. (Kar)
arihami* nm [a-/wa-] maternal relative.
(Kar)
arijojo kl go astray, out of control, aimlessly.
ariki nm [i-/zi-] essence.
Arkadia nm [i-/zi-] Arcadia. (Kng)
armada* nm [i-/zi-] armada. (Kng)
armadilo* nm [i-/zi-] armadillo. (Kng)
arshi1* nm [i-/zi-] compensation for
causing somebody to bleed. (Kar)
arshi2* nm [i-/zi-] 1 Gods' throne. 2
throne of the ruler. (Kar)
aruba* kv [i-/zi-] four. (Kar)
arubaini* nm [i-/zi-] 1 forty. 2 period of
forty days after a woman has given birth. 3 commemoration held within forty days after
somebody's death. (Kar)
arubatashara* nm [i-/zi-] fourteen. (Kar)
arubaishirini* nm [i-/zi-] twenty four.
(Kar)
arubii nm [i-/zi-] fast, quick, rapid: Mwendo wa ~
fast speed.
arufu nm [i-/zi-] mane.
arudhi nm [i-/zi-] prosody.
arusi* pia harusi nm [i-/zi-]
nuptials, wedding ceremony. (Kar)
arzaki* nm [i-] plenty of fortune. (Kar)
as.a1* kt [ele] warn, forbid. (tde)
asia; (tdk) asika; (tdn) asana; (tds) asisha;
(tdw) aswa. (Kar)
asa2 nm [i-/zi-] staff, walking stick.
asaa* ku (hutumika kuonyesha matumaini) may be,
in case: ~ Mungu akinijalia if God grants me. (Kar)
asadi nm [a-/wa-] 1 lion. 2 hero/ heroine.
asali* nm [i-/zi-] honey: ~ ya miwa
sugarcane syrup; ~ ya nyuki bee honey. (Kar)
asante!* ki thank you: ~ sana thank you
very much. (Kar)
asasi1 nm [i-/zi-] the begining, or the
essence of something.
asasi2 nm [i-/zi-] institution.
asbesto* nm [i-/zi-] asbestos. (Kng)
asfari kv yellow.
ashakum* pia hashakum ki word used before
mentioning something vulgar or shameful. (Kar)
ashara* nm ten. (Kar)
asherati* nm [a-/wa-] prostitute. (Kar)
ashik.i1* kt [ele] have a passion for
something (usu in the sexual sense), be enamoured of/with, be in love with. (tde) ashikia,
(tden) ashikiana, (tdew) ashikiwa; (tdk) ashikika;
(tds) ashikisha. (Kar)
ashiki2* nm ma- [a-/wa-]
concupiscence, libido, strong desire, affection, fondness: ~ wa mpira football
fanatic: Fulani ni ~ wa senema so and so likes movies very much. (Kar)
ashirafu* kv exalted, grand, glorious. (Kar)
ashiri.a* kt [ele] 1 signal to, make a
sign, semaphore, gesticulate, spell, indicate by sign. 2 betoken: ~ kwa kugusa
nudge. (tdk) ashirika; (tdn) ashiriana; (tds) ashirisha;
(tdw)
ashiriwa. (Kar)
ashikirimu* nm [i-/zi-] ice cream. (Kng)
ashiya nm [i-/zi-] sunset, evening: Mfukize
bukrata wa ~ light his evening incense.
ashukuri* nm plural for sahari.
as.i* kt [ele] 1 rebel, defy, infringe,
insubordinate, recusant, renegade, revolt, kick over the traces, resist an order, disobey,
betray, defect, fail to carry out instructions. 2 bolshy. (tde) asia; (tdn)
asiana; (tdk) asika; (tds) asisha; (tdw) asiwa.
maasi nm. mwasi nm. uasi nm. (Kar)
asidi* nm [i-/zi-] acid: ~ kaboliki
carbolic acid. (Kng)
asighari kv small.
asilani kl (hutumika kutilia mkazo kukataa) never, not at
all: Sitakwenda kwake ~ I will never go to his place.
asili1* nm [i-/zi-] 1 nucleus, origin, birth, bottom: Gundua
~ ya jambo go to the bottom of the issue. 2 a person's inborn behaviour/ character. 3
essence, genesis, rise, root, source of something. 4 (hesabu) divisor, common factor. (nh)
Hana ~ wala fasili he is nothing. 5 fundamental. 6 property. (Kar)
asili2 kl never.
asilikumi nm [i-/zi-] one tenth, decimal.
asilimia nm [i-/zi-] percentage: ~ ishirini
twenty percent.
asira1 nm [a-/wa-] war captive.
asira2 nm [i-/zi-] something extracted of
its oil, taste and smell.
asiria kv modern, up to date. nm a modern person.
asis.i kt [ele] found, start, commence, begin,
establish, plant. (tde) asisia, (tden) asisiana, (tdew)
asisiwa; (tdk) asisika; (tds) asisisha. mwasisi nm.
asiya nm 1 [i-/zi-] 1 a portion or part of a thing;
remainder. 2 symptoms.
askari1 nm [a-/wa-] 1 soldier. 2 guard: ~
jeshi soldier; ~ wa doria
police patrol; ~ kanzu plain clothes police; ~ polisi
policeman; ~ wa farasi hussar.
askari2 nm [a-/wa-] ascar. (Kng)
askofu nm [a-/wa-] bishop, prelate.
asmini nm [li-/ya-] jasmine.
asparaga* nm [i-/zi-] asparagus. (Kng)
aspireta* nm [i-/zi-] aspirator. (Kng)
asprini* nm [i-/zi-] aspirin. (Kng)
asteaste* kl slowly, not in a hurry. (Khi)
asteroidi* nm [i-/zi-] asteroid. (Kng)
astrolabu* nm [i-/zi-] astrolabe. (Kng)
asubuhi nm [i-/zi-] morning.
asusa nm [i-/zi-] (kwa chakula) bites, snack.
atami.a kt [ele] sit on eggs, incubate, brood. (tdk)
atamika; (tdn) atamiana; (tds) atamisha; (tdw) atamiwa.
ateri* nm [i-/zi-] artery. (Kng)
athari* nm [i-/zi-] effect, result,
impact, prejudice. (Kar)
athir.i kt [ele] 1 effect, infect act: Hii dawa
inaathiri moyo this medicine acts upon the heart. 2 convince someone to do something.
3 count
against. (tde) athiria, (tden) athiriana,
(tdew) athiriwa; (tdk) athirika; (tds) athirisha.
ati! pia eti! ki (kuvuta usikivu) hey; (kuashiria
shaka) indeed! hah!
atia nm [i-/zi-] 1 gift, present. 2 talent.
atib.u kt [ele] criticize, condemn. (tde) atibia,
(tden) atibiana, (tdew) atibiwa; (tdk) atibika; (tds)
atibisha.
atifali nm [a-/wa-] children.
atik.a kt [ele] transplant. (tde) atikia,
(tden) atikiana; (tdk) atikika; (tds) atikisha; (tdw)
atikwa.
atil.i kt [ele] waste time: Wakati ni mali si
vizuri kuu~ time is money it is not proper to waste it. (tde) atilia, (tden)
atiliana, (tdew) atiliwa; (tdk) atilika; (tds) atilisha.
atilik.a* kt [sie] 1 be injured, be
deformed as a result of illness or accident. 2 be spoilt, be damaged, totter in a state of
disrepair: Nyumba isipotumika ita~ when a house is not in use it will begin to
totter. (tde) atilikia; (tdk) atilikika; (tds) atilikisha.
(Kar)
atlasi1* nm [i-/zi-] satin. (Kar)
atlasi2* nm [i-/zi-] atlas. (Kng)
atomiki* nm [i-/zi-] atomic: bomu la ~
atomic bomb. (Kng)
atomu* nm [i-/zi-] atom. (Kng)
atu.a kt [ele] surprise, shock: Habari za kifo
chake zimeni~ moyo news of his death has shocked me. (tde) atulia, (tdew)
atuliwa; (tdk) atuka; (tdn) atuana; (tds) atusha.
au ku or: Chukua hiki ~ kile take this or that.
au.a kt [ele] 1 investigate carefully, inspect,
examine, survey, 2 make out boundaries. 3 follow footsteps. 4 give fruits, produce. 5 (kwa
mwanamke aliyejifungua) cleanse. 6 demarcate. (tde) aulia, (tdek) aulika,
(tdew) auliwa; (tdn) auana; (tds) ausha.
aula* kv better, superior: Si ~ it is not
good. nm priority. (Kar)
auladi* nm [a-/wa-] male children. (Kar)
aun.i1* kt [ele] give assistance; help. (tde)
aunia, (tden) auniana, (tdew) auniwa; (tdk) aunika;
(tds) aunisha. (Kar)
auni2 nm [u-/i-] assistance, help,
subserve.
aunsi* nm [i-/zi-] ounce. (Kng)
aushi* nm [i-/zi-] for life, standing,
permanent: Nguo za ~ permanent. (Kar)
auta nm [i-/zi-] house, residence.
aviz.a kt [ele] assist. (tde) avizia; (tdk)
avizika; (tdn) avizana; (tds) avizisha; (tdw) avizwa.
avy.a kt [ele] 1 abort. 2 squander: ~ mali be
extravagant; ~ fedha spend wastefully.
aw.a kt [ele] sweat. (tdn) awia, (tden)
awiana, (tdew) awiwa; (tdk) awika; (tds) awisha.
awali* nm [i-/zi-] 1 first. 2 origin, cause. 3 above:
Kama ilivyosemwa ~ as stated before. (Kar)
awamu nm [i-/zi-] phase.
awesia nm [li-/ya-] small ship of Oman with one or
two masts, perpendicular stem and stern, now obsolete.
aya* nm [i-/zi-] paragraph. (Kar)
ayali* nm [i-/zi-] family. (Kar)
ayami kv many: Siku ~ many days.
ayari1* nm ma- [a-/wa-] cheat,
rogue, humbug, impostor, knave. (Kar)
ayari2* nm [i-/zi-] tackle, anchor rope.
(Kar)
azali* kv eternal. (Kar)
azim.a1 kt [ele] borrow, lend. (tde)
azmamu
azimia, (tden) azimiana; (tdn)
azimana; (tdk) azimika; (tds) azimisha;
(tdw) azimwa.
azima2 nm [i-/zi-] charm, amulet.
azimio nm [li-/ya-] declaration.
azim.u1* kt [ele] prepare a charm or
talisman. (tde) azimia, (tden) azimiana; (tdk) azimika;
((tds) azimisha. (tdw) azimwa. (Kar)
azim.u2 kt [ele] decide, intend
premeditate, resoleve. (tde) azimia, (tden) azimiana, (tdew) azimiwa;
(tdk) azimika; (tds) azimisha; (tdw)
azimwa.
azir.i kt [ele] disrespect, disgrace, degrade,
disparage. (tde) aziria, (tden)aziriana,(tdew)aziriwa;(tdk)
azirika; (tds) azirisha. (Kar)
azizi1* nm [ki-/vi-] valuable thing,
something rare, souvenir, rarity, treasure. (Kar)
azizi2* pia laazizi nm [li-/ya-]
lover. (Kar)
azma nm [i-/zi-] intention; desire, purpose.
azmamu taz. zimamu.
|