w.a kt [sie] be; become: Ameku~ mwembamba she/he has become thin. (nh) (1) ku~ na mkono mrefu be a thief. (2) ku~ na mkono mzito be slow. (tde) wia.
wa.a1 kt [sie] 1 (nuru) spread; brighten. 2 flame. (tdk) waka; (tds) washa.
waa2 nm ma- [li-/ya-] spot, mark; stain.
waadhi* nm nyaadhi [ u-/zi-] sermon. (Kar)
waaidha* ku moreover, besides, in addition. (Kar)
waama* ku in fact, actually: ~ jambo hili limenikasirisha sana actually I am furious about this issue. (Kar)
waba nm [u-/zi-] cholera.
wabaadu* ku furthermore, there-after: Salamu nyingi ~ naku-arifu kuwa hali yangu ni njema many greetings, further-more I would like to inform you that I am well. (Kar)
wadeni* nm ma- [a-/wa-] warden. (Kng)
wadhifa nm nyadhifa [u-/zi-] post, rank, position: Sasa ana~ mzuri nowadays she/he has a good post.
wadhiha kl openly: Anajifanyia mambo ya aibu ~ he/she does disgraceful things openly.
wadi1* nm [a-/wa-] son of: ~ Ali son of Ali. (Kar)
wadi2 nm [i-/zi-] ladle, dipper, scoop.
wadi3* nm [i-/zi-] (hospitali) ward. (Kng)
wadi.a kt [sie] be time for; arrive: Msimu wa kupanda ume~ the sowing season is here. (tde) wadilia; (tdk) wadika; (tds) wadisha.
wadinasi nm [a-/wa-] son of a noble, blue blooded son.
wafik.i kt [ele] 1 agree. 2 fit, concur, be fitting, correspond to. 3 be same as. (tde) wafikia; (tdk) wafikika; (tdn) wafikiana; (tdw) wafikiwa.
wafikian.a kt [sie] bring to terms, reconcile. (tde) wafikiania; (tdk) wafikianika; (tds) wafikianisha.
wage nm [u-/zi-] itchy plant hairs.
wagivu nm [u-] attractiveness, beauty: Asha akivaa suruali zinamletea ~ Asha looks attra-ctive in trousers.
wahaka* nm [u-] worry, anxiety, restlessness, nerves: Usiwe na ~ don’t worry. (Kar)
wahedi* nm [i-] one. kv first. (Kar)
wah.i* kt [sie] 1 arrive on time, be in time. 2 venture, undertake: Haja~ kuja mjini he/she has never been to town; Ume-~kugombea ubunge? have you ever contested for a seat in the parliament? (tde) wahia; (tdk) wahika; (tdn) wahiana; (tds) wahisha; (tdw) wahiwa. (Kar)
wahshi* kv wash-out, useless: Mtu yule ni ~ he/she is a wash-out. (Kng)
wahyi* nm [u-] revelation. (Kar)
waidh.i* kt [ele] give a sermon. (tde) waidhia; (tdk) waidhika; (tds) waidhisha; (tdw) waidhiwa. (Kar)
wajibik.a* kt [sie] be responsible for, act responsibly. (tde) waji-bikia; (tdk) wajibikika; (tds) wajibisha. (Kar)
wajibu* nm [u-] responsibility, obligation, duty: Ni ~ wa kila mzazi kumlea mtoto wake it is each parent’s resposibility to bring up his/her child. (Kar)
wajih.i1* kt [sie] meet, meet face to face. (tde) wajihia; (tdk) wajihika; (tds) wajihisha. (Kar)
wajihi2* nm [u-] face, appearance. (Kar)
wak.a1 kt [sie] 1 blaze, burn brightly, fame: Jua lina~ the sun is bright. 2 (mashine) start, be on, work: Gari lime~ the car has started. (tde) wakia; (tdk) wakika; (tds) washa.
wakaa* nm nyakaa [u-/zi-] time, single time, period of time: ~ tatu za chakula the three meals. (Kar)
wakala* nm ma- [a-/wa-] agent; agency. (Kar)
wakatabahu
wakatabahu* nm (barua) yours. (Kar)
wakati* nm nyakati [u-/zi-] time, period of time, point of time; season; opportunity: Sina ~ I don’t have time. (Kar)
wakfu* nm [u-] consecration: Weka ~ consecrate. (Kar)
wakia* nm [u-/zi-] ounce. (Kar)
wakif.u1* kt [sie] 1 satisfy. 2 price. (Kar). (tde) wakifia; (tdk) waki-fika; (tds) wakifisha.
wakifu2 nm [u-] 1 satisfaction. 2 value: Nyumba hii shilingi elfu hamsini si ~ wake the value of this house is not fifty thousand shillings.
wakili nm ma- [a-/wa-] 1 advocate, counsel; attorney: ~ mkuu wa serikali the Attorney General. 2 agent, representative, commi-ssioner.
wakilish.a kt [ele] represent. (tde) wakilishia; (tdk) wakilishika; (tdn) wakilishana; (tdw) wakilishwa.
wala* ku nor: Si mrefu ~ si mfupi he/she is neither tall nor short. (Kar)
waladi* nm auladi [u-/zi-] son. (Kar)
walakini* nm [u-] defect; blemish, fault.(Kar)
wali nm nyali [u-/zi-] cooked rice; cooked grain e.g. millet, husked maize.
wali.a1 kt [sie] enthrone. (tde) walilia; (tdk) walika; (tds) wali-sha.
wali.a2 kt [sie] invite to work; invite to celebrate. (tde) walilia; (tdk) walika; (tds) walisha.
walii* nm ma- [a-/wa-] holy person, saint, dervish, calender, monk. (Kar)
walio1 nm nyalio [u-/zi-] (agh. hutumika kwa wingi) bits of sticks put at the bottom of a cooking pot to prevent food from sticking to the pot.
walio2 nm [u-] wattle fence for trapping fish.
wallahi! ki in God’s name.
wamb.a1 kt [ele] overlay, stretch over, be overcast. (tde) wambia; (tdk) wambika; (tdn) wambana; (tds) wambisha; (tdw) wambwa.
wamb.a2 kt [sie] be hard up; have no money. (tde) wambia; (tdk) wambika; (tds) wambisha.
wamb.a3 kt [sie] spread; be widespread. (tde) wambia; (tdk) wambika; (tds) wambisha.
wan.a kt [sie] fight. (tde) wania; (tdk) wanika; (tds) wanisha.
wanda1 nm nyanda [u-/zi-] finger width.
wand.a2 kt [sie] get/become fat, become stout; look healthy. (tde) wandia; (tdk) wandika; (tds) wandisha.
wando nm [u-] web.
wang.a1 kt [sie] pain, ache: Kichwa kinani~ I have a headache. (tde) wangia; (tdk) wangika; (tds) wangisha.
wang.a2 kt [ele] count. (tde) wangia; (tdk) wangika; (tdn) wangana; (tds) wangisha; (tdw) wangwa.
wang.a3 kt [sie] practise witchcraft at night. (tde) wangia; (tdk) wa-ngika; (tds) wangisha.
wanga4 nm [u-] starch: Vyakula vya ~ carbohydrates.
wango nm ma- [u-/ya-] compu-tation, counting.
wanguwangu kl hastily, apace, fast, quickly: Mara tukamwona anakuja ~ we suddenly saw him coming hastily.
wangwa nm nyangwa [u-/zi-] beach; mangrove swamp.
wani.a kt [sie] cotest, compete; fight for, strive for: Timu za daraja la kwanza zina~ ubi-ngwa wa taifa first division teams are competing for the national championship.
wanja nm nyanja [u-/zi-] kohl; eye liner.
wano1 nm ma- [u-/ya-] arrow shaft.
wano2 nm ma- [u-/ya-] magic stick.
wanzuki nm [u-] honey beer.
waragi nm [u-] type of distilled alcohol.
waraka
waraka1* nm nyaraka [u-/zi-] 1 letter; circular, epistle. 2 document. 3 invoice, bill of sale. (Kar)
waraka2* nm nyaraka [u-/zi-] cigarette paper. (Kar)
waranti* nmi-/zi-] warrant. (Kng)
wari nm [u-] yard. (Kaj)
waria nm ma- [a-/wa-] skilled person.
waridi nm ma- [li-/ya-] rose.
warsha* nm [i-/zi-] workshop: ~ ya uandishi writers’ workshop. (Kar)
wasa* nm [u-] gap filler between wall frame and roof. (Kar)
wasaa* nm [u-] opportunity, free time, leisure time for doing sth: Sina ~ wa kufanya jambo jingine lolote I have no time for any thing else. (Kar)
wash.a1 kt [ele] itch, irritate: Mwili una~ the body is itching. (tde) washia; (tdk) washika; (tdn) washana; (tdw) washwa.
wash.a2 kt [ele] ignite, kindle, light. (tde) washia; (tdk) washika; (tdn) washana; (tdw) washwa.
wasia* nm [u-] last directions; will. (Kar)
wasifu* nm [u-] biography: ~ wa Siti binti Saad the biography of Siti daughter of Saad. (Kar)
wasil.i* kt [sie] arrive. (tde) wasilia; (tdk) wasilika; (tds) wasilisha. (Kar)
wasilian.a kt [sie] communicate. (tde) wasiliania; (tdk) wasili-anika; (tds) wasilianisha.
|
|
wasilish.a kt [ele] deliver; send. (tde) wasilishia; (tdk) wa-silishika; (tdn) wasilishana; (tdw) wasi-lishwa.
wasionacho nm (wa-) the poor, the have nots.
wasiwasi* nm [u-] 1 worry, anxiety. 2 doubt, perpelexity: Fanya ~ worry: Tia ~ con-fuse. (Kar)
wasta nm [a-/wa-] moderate neutral person. (Kar)
wastani1* nm [u-/zi-] average, mean: Kwa ~ thamani ya nyumba hii ni
shilingi milioni mbili the value of this house is approximately two million shillings. (Kar)
wastani2* nm [u-] origin: Mji huu ndiyo ~ wetu this is our home town. (Kar)
wavu nm nyavu [u-/zi-] net: ~ wa samaki fish net.
waw.a kt [sie] itch, irritate: Mwili mzima unani~ my whole body is itching.(tde) wawia; (tdk) wawika; (tds) wawisha.
wawe nm nyawe [u-/zi-] song sung by a group of people when cultivating a farm.
waya1* nm nyaya [u-/zi-] earthen baking dish. (Kar)
waya2* nm nyaya [u-/zi-] wire (Kng)
wayaway.a kt [sie] stagger, totter, reel. (tde) wayiawayia; (tdk) wayiawayika; (tds) wayiawa-yisha.
wayo1 nm nyayo [u-/zi-] 1 sole. 2 footprint.
wayo2 nm [a-/wa-] type of butterfly fish.
wayowayo nm [u-] worry.
waz.a kt [ele] think. (tde) wazia; (tdk) wazika; (tdn) wazana;(tds) wazisha; (tdw) wazwa.
wazi kl 1 open: Aliacha mlango ~ she/he left the door open. 2 openly, evidently: Anafanya maovu ~ he/she does bad things openly.
waziwazi kl openly, clearly.
wazimu nm [u-] madness. (ms) Fanya ~ be mad.
waziri* nm [a-/wa-] minister: ~ mkuu prime minister.
wazo nm ma- [li-/ya-] idea, opinion, thought.
wazu.a kt [sie] think deeply. (ms) Waza na ku~ think deeply.
wee! ki hey!, you!
wehu nm [u-] madness.
wehu.a kt [ele] madden, drive mad. (tde) wehulia; (tdk) wehuka; (tdn) wehuana; (tds) wehusha; (tdw) wehuliwa.
wek.a kt [ele] 1 put, place; set: ~ kitabu mezani put a book on the
table; ~ silaha chini lay down arms. 2 put aside; leave to increase or ripen. (ms) (1) ~ msingi lay a foundation for, start something; (2) ~ wakfu consecrate; (3) ~ chini ya ulinzi arrest. (tde) wekea; (tdk) wekeka; (tdn) wekana; (tds) weke-sha; (tdw) wekwa.
wekez.a kt [ele] invest. (tde) wekezea; (tdk) wekezeka; (tdn) wekezana; (tds) wekezesha; (tdw) wekezwa.
wekundu nm [u-] redness.
weledi* nm [u-] skill. (Kar)
welekeo nm [u-] 1 direction. 2 attitude.
welekevu nm [u-] 1 understanding; capability of understanding. 2 aptness.
welewa nm [u-] understanding.
wema nm [u-] goodness, kind-ness; excellence.
wembamba nm [u-] state of being thin/ slim/slender; narrowness.
wembe nm nyembe [u-/zi-] razor blade. (ms) Ukali wa ~ extreme sharpness.
wembembe nm [a-/wa-] wild bee.
wembezi nm [u-] dented chest because of a hunchback.
wendo nm nyendo [u-/zi-] move-ment; process, step.
weng.a kt [ele] get an allergic rash. (tde) wengea; (tdk) wengeka; (tdn) wengana, (tds) wengesha; (tdw) wengwa.
wengo nm [u-] curved knife.
wengu nm ma- [li-/ya-] spleen.
weni nm ma- [li-/ya-] stinging plant used as cure for sores.
wenzi nm [u-] friendship, comradeship, companionship.
wenzo nm nyenzo [u-/zi-] 1 lever, roller. 2 appliance.
wepesi nm [u-] 1 easiness, ease.2 lightness, levity, agility, supple-ness.
werevu nm [u-] intelligence, cleverness, shrewdess, cunning.
weu nm nyeu [u-/zi-] cultivated land.
weupe nm [u-] 1 brightness; light. 2 whiteness.
weusi nm [u-] 1 darkness. 2 black-ness.
wewe kw [u-] (nafsi ya pili umoja) you: ~ ndiwe uliyeitwa you are the one who was called.
wewesek.a kt [sie] talk in sleep, talk in delirium or uncosciously. (tde) wewesekea; (tdk) wewesekeka; (tds) wewesekesha.
wez.a kt [ele] be capable, be able; have strength, have means, be in control: Ni mtu anayeji~ she/he is well-off/affluent. (tde) wezea; (tdk) wezeka; (tdn) wezana; (tds) wezesha; (tdw) wezwa.
wezekan.a kt [sie] be possible. (tde) wezekania; (tdk) wezekanika; (tds) wezekanisha.
wi kv bad; useless: Kitendo ulichofanya niki~ what you did was bad.
wi.a1 kt [ele] warm up: Maziwa yana~ the milk is warming up. (tde) wilia; (tdk) wika; (tdn) wiana; (tds) wisha; (tdw) wiwa.
wi.a2 kt [ele] owe: Niwie radhi I beg your pardon. (tde) wilia; (tdk) wika; (tdn) wiana; (tdw) wiwa.
wibari1 nm [ i-/zi-] man's clean robe esp. the one worn at prayers.
wibari2 nm [a-/wa-] hyrax, rock
wiche nm [i-/zi-] infectiousness, contagious: Tia ~ infect; Pata wifi
~ be infected.
wifi nm ma- [a-/wa-] sister-in-law.
wigi* nm ma- [li-/ya-] wig. (Kng)
wigo nm [u-] fence, hedge, enclosure. (ms) Panua ~ seek new avenues/sources.
wik.a kt [sie] 1 crow: 2 triumph; reign; outshine. (tde) wikia; (tdk) wikika; (tds) wikisha.
wiki* nm [i-/zi-] week. (Kng)
wilaya* nm [i-/zi-] district. (Kar)
-wili kv two: Watu wa~ two people; Miti mi~ two trees.
wima kl erect, upright. (ms) Simama
~ stand upright.
wimbi1 nm ma- [li-/ya-] 1 wave. 2 sound wave; light wave. 3 tilde. 4 escalation.
wimbi2 nm [u-] bulrush millet, eleusine.
wimbo nm nyimbo [u-/zi-] song.
wimbombo nm [u-] piece of stick twirled in a hole in another stick (ulindi) in order to produce fire.
winchi* nm [i-/zi-] winch, crane, derrick. (Kng)
winda1 nm [u-] girdled loin-cloth tucked between legs.
wind.a2 kt [ele] hunt; pursue a foe or a fugitive. (tde) windia; (tdk) windika; (tdn) windana; (tds) windisha.
windo nm ma- [li-/ya-] booty, pray.
wing.a kt [ele] drive away, chase
witiri1* nm [i-/zi-] odd number.
away, repel. (tde) wingia; (tdk)
wingika; (tdn) wingana; (tds) wingisha; (tdw) wingwa.
wingi1* nm [u-] wing side. (Kng)
wingi2* nm [u-] 1 abundance, plenty. 2 plurality; (sarufi) plural.
wingu nm ma- [li-/ya-] cloud: Ma~ yametanda the sky is overcast; ~ la mvua rain cloud.
wino nm [u-] ink: Kidau cha ~ ink holder/pot, ink well.
wishwa1 nm [i-/zi-] roller.
wishwa2 nm [u-] chaff, bran, husk.
(Kar)
witiri2 nm (Uislamu) special prayer after the last prayer of the day.
wito1 nm [u-] infectiousness, infection, contagion.
wito2 nm [u-] casting.
wito3 nm [u-] call, vocation.
wivu nm [u-] 1 jealousy. 2 envy.
wizara* nm [i-/zi-] ministry. (Kar)
wizi nm [u-] theft, robbery, thieving.
wodi* nm [i-/zi-] ward. (Kng)
woga nm [u-] fear, cowardice, timidity.
wokovu nm [u-] salvation, deli-verance, rescue, redemption; liberation.
wongofu nm [u-] virtuousness, virtue, righteousness.
wororo nm [u-] softness, smooth-ness, tenderness.
woya nm nyoya [u-/zi-] handful.
|