TUKI KAMUSI YA KISWAHILI-KIINGEREZA
Swahili-ENGLISH dictionary

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z

 

saa1* nm [i-/zi-] 1 hour: Tulisafiri kwa ~ moja we travelled for one hour. 2 watch, clock: ~ ya mkono wrist watch; ~ ya ukutani wall clock. (Kar)

saa! 2* ki word expressing wonder, impatience or vexation: Sema ~! speak will you! (Kar)

saada* nm [i-/zi-] luck.

saba* nm [i-/zi-]1 seven. 2 week: ~ mbili two weeks. 3 honeymoon.

sababish.a* kt [ele] cause. (tde) sababishia; (tdw) sababishwa. (Kar)

sababu* nm [i-/zi-] reason, cause, motive: Hebu nieleze ~ ya mwalimu kukuadhibu tell me the reason why the teacher punished you; Nimekuja hapa kwa ~ yako I came here because of you. (Kar)

sabalkheri!* ki Good morning! (Kar)

sabasaba nm [i-] 1 day in which TANU party was founded on 7.7. 1954. 2 Trade Fair Day in Tanzania observed on 7th July of every year.

sabasi* nm ma- [a-/wa-] sneak, sower of discord. (Kar)

sabatashara* nm [i-/zi-] seventeen. (Kar)

sabatele nm [i-/zi-] abject rice seed.

sabato* nm [i-/zi-] Sabbath. (Kng)

sabih.i kt [ele] glorify the name of God. (tde) sabihia; (tdk) sabihika; (tdn) sabihiana; (tds) sabihisha; (tdw) sabihiwa.

sabik.i* kt [sie] lead the way, go before. (tde) sabikia; (tdk) sabikika; (tds) sabikisha. (Kar)

sabili* kl in the name of God; freely. (nh) Toa ~ (a) give in the name of God, (b) give freely.(Kar)

sabini* nm [i-/zi-] seventy. (Kar)

sabmarini* nm [i-/zi-] sub-marine.(Kng)

sabuni* nm [i-/zi-] soap: Mche wa ~ bar of soap; ~ ya kufulia laundry soap; ~ ya kuogea bath soap. (Kar)

sachi*1 nm [i-/zi-] search. (Kng)

sach.i*2 kt [ele] search.(tde) sachia,

(tden) sachiana, (tdew) sachiwa; (tdk) sachika; (tds) sachisha. (Kng)

sadaka* nm [i-/zi-] offering, sacrifice; alms. (Kar)

sadfa* nm [i-/zi-] simultaneous

sag.a

happening of two events. (Kar)

sadif.u1*kt [sie] happen simul-taneously. (tde) sadifia; (tdk) sadifika. (Kar)

sadifu2* kv appropriate, right: Teknolojia ~ appropriate technology. (Kar)

sadik.i* kt [ele] believe, accept as truthful; trust. (tde) sadikia; (tdk) sadikika; (tds) sadikisha;(tdw) sadikiwa.

sadikik.a* kt [sie] be credible. (Kar)

sadikifu* kv true; credible, credulous, trustworthy. (Kar)

sadiri* nm [i-/zi-] 1 chest. 2 heart. (Kar)

safa nm [i-/zi-] big and deep trough used for bathing.

safari* nm [i-/zi-]1 safari, journey, trip. 2 time, turn, instance: ~ hii this time. (Kar)

safi* kv 1 clean, clear, pure: Shati ~ clean shirt. 2 honest, sincere: Nimesema hili kwa moyo ~ I said this in good spirit. 3 correct, in order: Maelezo yako ni ~ your statement is correct/ in order. (Kar)

safihi1* nm ma- [a-/wa-] impudent/ rude/ stubborn person.(Kar)

safih.i2* kt [ele] 1 abuse, treat scornfully. 2 remain quiet when asked sth. (tde) safihia; (tdk) safihika; (tdn) safihiana; (tds) safihisha; (tdw) safihiwa.(Kar)

safina* nm [i-/zi-] Noah's ark.(Kar)

safir.i * kt [sie] travel, go on a safari, journey. (tde) safiria; (tdk) safirika. (Kar)

safirish.a* kt [ele] send off, dispatch by motor vehicle, ship, aeroplane, etc. (tde) safirishia; (tdk) safirishika; (tdn) safirishana; (tdw) safirishwa. (Kar)

safish.a* kt [ele] clean; refine; purify. (tde) safishia; (tdk) safishika; (tdn) safishana; (tdw) safishwa. (Kar)

safu* nm [i-/zi-] line, row, queue, range: ~ ya miti row of trees; ~ ya milima mountain ranges. 2 pile, stratum, layer. (Kar)

safura* nm [i-/zi-]1 disease caused by hookworms. 2 hookworms.

sag.a

sag.a kt [ele] 1 grind, pulverise, mince, crush to bits. 2 wear sth out. 3 have sex (for lesbians). (tde) sagia; (tdk) sagika; (tdn) sagana; (tds) sagisha; (tdw) sagwa.

sagai1 nm [i-/zi-] javelin, short spear.

sagai2 nm [i-/zi-] festivities bringing together paternal sides following the acceptance of marriage gifts.

sagamba nm [i-/zi-] callus.

saghiri* kv small, little. (Kar)

sagik.a kt [sie] be ground, be milled. (tde) sagikia; (tdk) sagikika.

sago nm [i-/zi-] dry banana leaf, slipper. (ms) Kula ~ enjoy dancing.

sagu.a kt [ele] ridicule, make fun of, mock, joke with.(tde) sagulia; (tdk) sagulika; (tdn) saguana; (tds) sagulisha; (tdw) saguliwa.

saguo nm ma- [li-/ya-] joke, ridicule.

sahaba* nm ma- [a-/wa-] close followers of Prophet Mohammed. (Kar)

sahali* nm [i-/zi-]1 lightness. 2 easiness. (Kar)

sahani* [i-/zi-]1 plate, dish. 2 gramophone record. (Kar)

sahari nm [i-/zi-] turban cloth.

sahau* kt [ele] forget; overlook. (tde) sahaulia; (tdk) sahulika; (tdn) sahauliana; (tds) sahaulisha; (tdw) sahauliwa. (Kar)

sahaulifu* kv forgetful, inattentive, absent-minded. (Kar)

sahibu* nm ma- [a-/wa-] friend, companion. (Kar)

sahifa* nm [i-/zi-] page/leaf of a book.(Kar)

sahihi1* nm [i-/zi-] attestation, guarantee; signature: Tia~ sign, put your signature.

sahihi2* kv correct, accurate. (Kar)

sahihi3* kl correctly, accurately.

(Kar)

sahihish.a kt [ele]1 correct, make corrections; mark: ~mtihani mark an examination. 2 adjust, amend. (tde) sahihishia; (tdk) sahihishika; (tdn) sahihishana; (tdw) sahihishwa. (Kar)

sahihisho* nm ma- [li-/ya-] correction,

amendment, adjust-ment. (Kar)

sahili1* kv 1 light. 2 simple. (Kar)

sakam.a

sahil.i2* kt [ele] make light; simplify.(tde) sahilia; (tdk) sahilika; (tds) sahilisha; (tdw) sahiliwa. (Kar)

sakat.a1

sa.i* kt [ele]1 provoke, tease. 2 invite sb to compete. (tde) saia; (tdk) saika;

(tdn) saiana; (tds) saisha; (tdw) saiwa. (Kar)

saidi.a* kt [ele] help, assist, support. (tdk) saidika; (tdn) saidiana; (tds) saidisha; (tdw) saidiwa. (Kar)

saikolojia* nm [i-] psychology. (Kng)

sail.i* kt [ele] interview, interrogate, question. (tde) sailia; (tdk) sailika; (tds) sailisha; (tdn) sailiana; (tdw) sailiwa. (Kar)

saini1* nm [i-/zi-] signature; attestation: Tia ~ put your signature, sign. (Kar)

sain.i2* kt [ele] sign, attest.(tde) sainia; (tdk) sainika; (tdn) sainiana; (tds) sainisha; (tdw) sainiwa. (Kng)

sair.i1 kt [ele] coax, allure, entice; flatter. (tde) sairia; (tdk) sairika); (tdn) sariana; (tds) sairisha; (tdw) sairiwa.

sair.i2* kt [ele/sie] 1 coast, hug the shore in a vessel. 2 pound sth in mortar by hitting the pestle on the sides of the mortar. (tde) sairia; (tdk) sairika; (tds) sairisha; (tdn) sairiana; (tdw) sairiwa. (Kar)

sairi3 nm [i-/zi-] (Uislamu) one of the doomsday fires.

saisi* nm [a-/wa-] groom. (Kar)

saizi* nm [i-/zi-] size. (Kng)

sajil.i* kt [ele] register. (tde) sajilia; (tdk) sajilika; (tdn) sajiliana; (tds) sajilisha; (tdw) sajiliwa. (Kar)

sajini* nm ma- [a-/wa-] sergeant. (Kng)

sak.a kt [ele] hunt down: ~ mhalifu hunt down a criminal. (tde) sakia; (tdk) sakika; (tdn) sakana; (tds) sakisha; (tdw) sakwa.

sakafu* nm [i-/zi-] floor. (Kar)

sakafi.a* kt [ele] cement. (tde) sakafilia; (tdk) sakafika; (tdn) sakafiana; (tds) sakafisha; (tdw) sakafiwa. (Kar)

sakam.a1 kt [ele] pester, hound. (tde) sakamia; (tdk) sakamika; (tdn) sakam.a

sakamana; (tds) sakamiza; (tdw) sakamwa.

sakam.a2 kt [sie] be stuck/ caught.(tde) sakamia; (tdk) sakamika; (tds) sakamiza.

sakarani kv stupid from drink.

sakat.a1 kt [ele] hit, go at sth: Anali~ rumba she is pounding out a dance; Ameu~ wali wote he has eaten all the

rice; ~ ngumi punch sb hard. (tde) sakatia; (tdk) sakatika; (tds) sakatisha; (tdn) sakatana; (tdw) sakatwa.

sakata2 nm [i-/zi-] pushing and shoving during a commotion, fracas, chaos.

sak.i* kt [ele] be tight, be stuck: Kizibo kime~ the cork is tight. (tde) sakia; (tdk) sakika; (tdn) sakiana; (tds) sakiza; (tdw) sakiwa. (Kar)

sakim.u* kt [sie] be ill/sick.(tde) sakimia; (tdk) sakimika. (Kar)

sakin.i* kt [sie] reside, live, dwell. (tde) sakinia; (tdk) sakinika; (tds) sakinisha. (Kar)

sakramenti* nm [i-/zi-] sacrament. (Kng)

saksafoni* nm [i-/zi-] saxophone. (Kng)

sakubimbi nm ma- [a-/wa-] sneak, lying gossip.

sala* nm [i-/zi-] prayer. (Kar)

saladi* nm [i-/zi-] salad: ~ ya matunda fruit salad. (Kng)

salalaa! ki God help us!

salama* nm [i-] security, safety, peace: Akitaka ~ akae kimya if he wants peace he should keep quiet.

(Kar)

salamati nm [i-/zi-] topmast rope in a vessel.

salamu* nm [i-/zi-]1 greeting: Juma amekuletea ~ your greetings from Juma. 2 message: Rais amepokea ~ maalum kutoka kwa Mfalme the President has received a special message from His Majesty the King; ~ aleikum may peace be with you! (Kar)

salata* nm ma- [a-/wa-] sower of discord. (Kar)

sal.i* kt [sie] pray, recite prayers. (tde) salia; (tdk) salika; (tds) salisha; (tdw)

samba.a

saliwa. (Kar)

sali.a kt [sie] be extra/left over.

salili nm [a-/wa-] kind of pigmy goose.

salimi.a* kt [ele] greet, give regards to sb. (tdk) salimika; (tdn) salimiana; (tds) salimisha; (tdw) salimiwa.(Kar)

salimik.a* kt [sie] be saved/ rescued, be safe and sound. (tde) salimikia. (Kar)

salimini* kl safely, in safety: Wanafunzi waliwasili salama ~ the students arrived safely. (Kar)

salim.u* kt [ele] greet: Kaka yako anaku~ your brother greets you. (nh) ~ amri surrender. (tde) salimia; (tdk) salimika; (tdn) salimiana; (tds) salimisha; (tdw) salimiwa. (Kar)

salio nm ma- [li-/ya-] remains, remnants, leftovers, balance.

salish.a* kt [ele] conduct prayers. (tde) salishia; (tdk) salishika; (tdn) salishana; (tdw) salishwa. (Kar)

salit.i* kt [ele] 1 betray: Hawa ndio askari waliotu~ these are the soldiers who betrayed us. 2 mix: ~ unga na sukari mix flour and sugar. (tde) salitia; (tdk) salitika; (tdn) salitiana; (tds) salitisha; (tdw) salitiwa. (Kar)

salitik.a* kt [sie] be enamoured of, be captivated by. (tde) salitikia. (Kar)

salua nm [i-/zi-] history; ancient times.

saluti* [i-/zi-] salute: Pokea ~ take

the salute. (Kng)

samadari* nm [i-/zi-] Zanzibar bed. (Khi)

samadi* nm [i-/zi-] manure (of animal dung). (Kar)

samahani! 1* ki excuse me! sorry! (Kar)

samahani2* nm [i-/zi-] forgiveness: Omba ~ ask for forgiveness. (Kar)

samai nm [i-/zi-] instrumental religious music.

samaki nm [a-/wa-] fish.

samani* nm [i-/zi-] furniture. (Kaj)

samawari nm [i-/zi-] kind of charcoal urn, charcoal heater.

samawati* nm [i-] sky blue, azure. (Kar)

samba.a kt [sie] spread, be scattered sambamba

about. (tde) sambalia; (tdk) sa-mbalika; (tds) sambaza.

sambamba kl parallel; alongside, abreast, side by side.

sambaratik.a kt [sie] be in disarray. (tde) sambaratikia.

sambaratish.a kt [ele] scatter, confuse. (tde) sambaratishia; (tdk) samba-ratishika; (tdn) sambaratishana; (tdw) sambaratishwa.

sambasamb.a kt [sie] move about anxiously; lack composure/calm. (tde) sambasambia; (tdk) samba-sambika; (tds) sambasambisha.

sambik.a kt [ele] force to do sth. (tde) sambikia; (tdk) sambikika; (tdn) sambikana, (tds) sambikisha; (tde) sambikwa.

sambiz.a kt [ele] rinse a corpse. (tde) sambizia; (tdk) sambizika; (tds) sambizisha; (tdw) sambizwa.

sambo nm [i-/zi-] sailing vessel.

sambusa* nm [i-/zi-]samosa . (Kaj)

sameh.e* kt [ele]1 pardon, forgive, remit. 2 pass over. (tde) samehea; (tdk) sameheka; (tdn) sameheana; (tdw) samehewa.

samesame1* nm [i-/zi-]1 red bead. 2 small fruit. (Kar)

samesame2* nm [a-/wa-] red ant. (Kar)

samli* nm [i-/zi-] ghee. (Kar)

sampuli* nm [i-/zi-]1 sample. 2 new fashion. (Kng)

sana1* kl very; at the most. (Kar)

san.a2 kt [ele] forge. (tde) sania (tdk) sanika; (tds) sanisha; (tdw) saniwa.

sanaa* nm [i-/zi-] art, work of art, skilled handicraft: Kazi ya ~ handcraft, craftwork; ~ za maonyesho theatre arts. (Kar)

sanamaki* nm [i-/zi-] senna. (Kar)

sanamu* nm [i-/zi-] idol, statue. (Kar)

sanda* nm [i-/zi-] shroud, burial cloth. (Kar)

sandali* nm [i-/zi-]1 sandal-wood. 2 perfume made from sandal-wood. (Kar)

sandarusi* nm [i-/zi-] gum copal; resin; plastic. (Kar)

sanduku* nm ma- [li-/ya-] box, case; suitcase, trunk. (Kar)

saratani

sangara1 nm [a-/wa-] small red ant.

sangara2 nm [a-/wa-] Nile perch.

sanid.i kt [ele] manufacture, make. (tde) sanidia; (tdk) sanidika; (tds) sani-disha; (tdw) sanidiwa.

sanifish.a kt [ele] standardize. (tde) sanifishia; (tdk) sanifishika; (tdw) sanifishwa.

sanif.u1* kt [ele] 1 work skillfully, compose, invent. 2 design. (tde) sanifia; (tdk) sanifika; (tds) sani-fisha; (tdw) sanifiwa. (Kar)

sanifu2* kv 1 skilled, attractive. 2

standard: Lugha ~ standard language. (Kar)

sani.i kt [ele] produce an art work; make skillfully, invent. (tde) sanilia; (tdk) sanilika; (tds) sansha; (tdw) saniwa.

sanjari* nm [i-/zi-] convoy; unbroken line. (Kar)

sansuri* nm [a-/wa-]1 baracouta. 2 brown flying fish. (Kar)

santuri* nm [i-/zi-] gramophone, musical box: Sahani ya ~ gramophone disc. (Kar)

sanzu.a kt [ele] remove without permission. (tde) sanzulia; (tdk) sanzulika; (tds) sanzulisha; (tdw) sanzuliwa.

sanzuk.a kt [sie] leave. (tde) sanzukia; (tdk) sanzukika; (tds) sanzukisha.

sap.a1 kt [ele] take everything, remove completely; declare bankrupt, make insolvent. (tde) sapia; (tdk) sapika; (tds) sapisha; (tdw) sapwa.

sapa2 nm [i-/zi-] worn out thing.

sapatu1 nm [i-/zi-] slipper. (Kre)

sapatu2 nm [i-/zi-] reed rope used in making baskets/mats.

sar.a kt [ele] smear completely. (tde) saria; (tdk) sarika; (tdn) sarana; (tds) sarisha; (tdw) sarwa.

sarabi* nm [i-/zi-] mirage. (Kar)

sarafu* nm [i-/zi-] coin, specie. 2 copper ornamental band worn on the head/neck. (Kar)

sarahangi nm [i-/zi-] chest drawer.

sarakasi* nm [i-/zi-] circus. (Kng)

sarara* nm [i-/zi-] sirloin steak. (Kar)

saratani* nm [i-/zi-] cancer. (Kar)

sare

sare nm [i-/zi-]1 uniform. 2 draw: Toka ~ draw, tie (in a game).

sarif.u* kt [ele] 1 use words grammatically/with style. 2 use economically/thriftly. 3 take good care of sth. (tde) sarifia; (tdk) sarifika; (tds) sarifisha; (tdw) sarifiwa. (Kar)

sarufi* nm [i-/zi] grammar. (Kar)

saruji1* nm [i-/zi-] cement, concrete. (Kar)

saruji2* nm [i-/zi-] saddle. (Kar)

saruni nm [i-/zi-] sarong.

sasa1* kl now: ~ hivi right now. (Kar)

sasa2 nm ma- [li-/ya-] bird's nest.

sasa3 nm [i-/zi-] type of spinach.

sasamlanda nm [i-/zi-] type of green vegetable which has to be pounded before cooking.

satalaiti* nm [i-/zi-] satellite. (Kng)

sataranji1* nm [i-/zi-] chess. (Kar)

sataranji2* nm [i-/zi-] type of sleeping mat. (Kar)

satini* nm [i-/zi-] satin. (Kar)

sato nm [a-/wa-] grey tilapia.

satua nm [i-/zi-] capability, ability.

saumu1* nm [i-] fast, fasting. (Kar)

saumu2* nm [i-/zi-] garlic. (Kar)

sauti* nm [i-/zi-] sound, voice: Kwa ~ moja in unison, in total agreement; Kuwa na ~ have voice, be responsible for, have authority. (Kar)

savana* nm [i-/zi-] savannah. (Kng)

sawa* kv same, equal. (Kar)

sawasawa* kl right, okay, all right; equal. (Kar)

sawazish.a kt [ele]1 rectify. 2 equalize, level, make level. (tde) sawazishia; (tdk) sawazishika; (tdn) sawazishana; (tdw) sawazishwa.

sawia* kl simultaneously, con-currently, at the same time. (Kar)

sawid.i1* kt [ele] draft. (tde) sawidia; (tdk) sawidika; (tds) sawidisha; (tdw) sawidiwa. (Kar)

sawid.i2 kt [ele] put to shame, disgrace, dishonour. (tde) sawidia; (tdk) sawidika; (tds) sawidisha; (tdn) sawidiana; (tdw) sawidiwa.

sawijik.a* kt [sie] be emaciated/ disfigured/marred because of disease, famine etc.(tde) sawijikia; (tds)

sawijisha. (Kar)

sawir.i* kt [ele] draw, form, design. (tde) sawiria; (tdk) sawirika; (tds) sawirisha; (tdw) sawiriwa. (Kar)

sayansi* nm [i-/zi-] science. (Kng)

sayansi kimu nm [i-/zi-] domestic science.

sayari* nm [i-/zi-] planet. (Kar)

sayidi* nm [a-/wa-] lord, master, sir. (Kar)

saz.a kt [ele] leave over, leave unfinished, cause to remain. (tde) sazia; (tdk) sazika; (tds) sazisha; (tdw) sazwa.

sazo nm ma- [li-/ya] remains, leftovers.

sebeh.a kt [sie] eat breakfast, break fast in the morning. (tde) sebehea; (tdk) sebeheka; (tds) sebehesha.

sebule* nm [i-/zi-] living room, sitting room, lounge. (Kar)

sedek.a* kt [ele] be ill for a long time. (tde) sedekea; (tdk) sedekeka; (tdw) sedekwa. (Kar)

sefu1* nm ma- [li-/ya-] safe. (Kng)

sefu 2 nm [i-/zi-] matchet.

sefule* nm [a-/wa-] low fellow, vile sega

person. (Kar)

sega1 nm ma- [li-/ya-] honeycomb.

seg.a2 kt [ele] double up clothes to the knee. (tde) segea; (tdk) segeka; (tdn) segana; (tds) segesha; (tdw) segwa.

segemnege kl carelessly, hapha-zardly, disorderly.

sehemu* nm [i-/zi-]1 fraction, section, part, portion.2 side, direction: Anakaa ~ ya mashariki ya mji he lives in the east side of the town. (Kar)

sekenek.a kt [sie] be syphilized, be infected by syphilis. (tde) sekenekea; (tdk) sekenekeka; (tds) sekenekesha.

sekeneko nm [i-/zi-] syphilis.

sekenene nm [i-/zi-] eyelid pimple.

sekini nm [i-/zi-] hair tuft.

sekondari* nm [i-/zi-] secondary (school). (Kng)

sekta* nm [i-/zi-] sector. (Kng)

seku.a kt [ele] uproot, shove. (tde) sekulia; (tdk) sekulika; (tdn) sekuana; (tds) sekulisha; (tdw) seku-

sekunde

kuliwa.

sekunde* nm [i-/zi-] second. (Kng)

selele.a kt [sie] settle, remain in a place. (tdk) seleleka; (tdw) selelewa.

seli1* nm [i-/zi-] sale. (Kng)

seli2* nm [i-/zi-] cell. (Kng)

selo* nm [i-/zi-] signal of the arrival/ departure of a ship/ train. (Kng)

sem.a kt [ele] 1 speak, say. 2 scold, speak against; advise, counsel. 3 backbite, badmouth. (tde) semea; (tdk) semeka; (tdn) semana; (tds) semesha; (tdw) semwa.

semansi* nm [i-/zi-] summons.(Kng)

sembe nm [i-/zi-] corn flour, maize flour.

sembuse kl let alone, not to mention.

semekan.a kt [sie] be purported, be

claimed.

sementi* nm [i-/zi-] cement. (Kng)

semezan.a kt [sie] 1 converse, wrangle. 2 (nh) be in good relations, speak to each other. (tde) semezania; (tdk) semazanika; (tds) semezanisha.

seminari* nm [i-/zi-] seminary.

(Kng)

sena kv beautiful.

sene.a kt [sie] become blunt. (tdk) seneka; (tds) seneza

senene1 nm [a-/wa-] green grasshopper.

senene2 nm [i-/zi-] long illness.

seneta* nm ma- [a-/wa-] senator. (Kng)

seng.a kt [ele] incise, cut. (tde) sengea; (tdk) sengeka; (tdn) sengana; (tds) sengesha; (tdw) sengwa.

seng'enge nm [i-/zi-] barbed wire; iron wire; fencing wire.

sengeny.a kt [ele] backbite, badmouth, culumniate. (tde) sengenyea; (tdk) sengenyeka; (tdn) sengenyana; (tds) sengenyesha; (tdw) sengenywa.

sensa* nm [i-/zi-] census. (Kng)

sentafowadi* nm [a-/wa-] centreforward. (Kng)

sentensi* nm [i-/zi-] sentence. (Kng)

senti* nm [i-/zi-] cent, one cent piece; coin. (Kng)

sentigramu* nm [i-/zi-] centigramme. (Kng)

sentimita* nm [i-/zi-] centimetre. (Kng)

sepetu* nm [i-/zi-] shovel, spade. (Kng)

sepetuk.a kt [sie] reel to and fro,

shabaha

stagger, toffer. (tde) sepetukia; (tdk) sepetu-kika; (tds) sepetukisha.

Septemba* nm [i-/zi-] September. (Kng)

sera1* nm [i-/zi-] fortress, fort. (Kar)

sera2 nm [i-/zi-] beeswax.

sera3 nm [i-/zi-] 1 policy: ~ ya kilimo agricultural policy. 2 deportment, behaviour, bearing: Anafuata ~ nzuri za babake she follows her father’s good

behaviour.

seraji nm ma- [li/ya-] lantern, lamp.

seredani nm [i-/zi-] 1 charcoal stove, urn.

seremala* nm ma- [a-/wa-] carpenter. (Kar)

serena nm [i-/zi-] white/ red quick

ripening millet.

sererek.a kt [sie] skid, slide, glide. (tde) sererekea; (tdk) sererekeka; (tds) sererekesha.

serikali* nm [i-/zi-] government: ~ kuu central government; ~ ya kijeshi military government; ~ ya mtaa local government; ~ ya mseto coalition government; ~ ya muda interim government. (Kaj)

sesa nm [i-] non-terrace farming.

set.a kt [ele] 1 crush, squash, mash. 2 jostle, press. (tde) setea; (tdk) seteka; (tds) setesha; (tdw) setwa.

setek.a kt [sie] be dented, be pressed in. (tde) setekea; (tds) setekesha.

seti1* nm [i-/zi-] sevens ( in a pack of playing cards). (Kfa)

seti2* nm [i-/zi-] set: ~ ya vyombo vya kulia dinner set. (Kng)

setla* nm ma- [a-/wa-] settler. (Kng)

seuze pia sembuse ki let alone, much less, to say nothing of.

sez.a kt [ele] smooth wood with adze. (tde) sezea; (tdk) sezeka; (tdw) sezwa.

Shaaban* nm [i-/zi-] month pro-ceeding Ramadhan; eighth month in the Moslem calendar. (Kar)

shaba* nm [i-/zi-] brass; copper. (Kar)

shababi* nm [a-/wa-] youth. (Kar)

shabaha* nm [i-/zi-]1 target, aim, objective. 2 ambition, intention. 3 shabaki

ability to aim at a target. (Kar)

shabaki* nm [a-/wa-] quarrelsome person. (Kar)

shabashi! * ki wonderful! wow! (Kar)

shabih.i* kt [ele] look like; correspond to; resemble. (tde) shabihia; (tdk) shabihika; (tdn) shabihiana; (tds) shabihisha; (tdw) shabihiwa. (Kar)

shahada1* nm [i-/zi-] degree. (Kar)

shahada2* nm Moslem creed, confession of faith: Kidole cha ~ forefinger; Maji ya ~ (a) water used ceremonially at a funeral; (b) water to wash the dead; Kupiga ~ to recite the Moslem creed. (Kar)

shahamu* nm [i-] lard, grease, animal fat. (Kar)

shahawa* nm [i-/zi-] semen, sperm. (Kar)

shahidi* nm [a-/wa-]1 witness. 2 martyr. (Kar)

shahiri* kl openly, unashamedly. (ms) Dhahiri ~ clearly. (Kar)

shaibu* nm ma- [a-/wa-] very old man. (Kar)

shairi* nm ma- [li-/ya-] poem, verse. (Kar)

shaj.a kt [sie] wander aimlessly, roam about, stray. (tde) shajia; (tdk) shajika; (tds) shajisha.

shajara* nm [i-/zi-]1 diary. 2 kinship, lineage, genealogy. (Kar)

shajish.a kt [ele] incite, instigate, provoke; taunt, activate.

shaka1* nm [i-/zi-] doubt, worry, uncertainty: Tia ~ give rise to doubt; Bila ya ~ undoubtedly; Usiwe na ~ don't worry. (Kar)

shak.a2 kt [ele] chase away, drive off. (tde) shakia; (tdk) shakika; (tdn) shakana; (tds) shakisha; (tdw) shakwa.

shakawa nm [i-] distress, misery, heartache, suffering.

shake (nh) Ingiwa na ~ (1) cry, sob; (2) cry silently, grieve.

shakevale nm [a-/wa-] African harrier-hawk.

shakil.i kt [sie] repair, restore, mend. (tde) shakilia; (tdk) shakilika; (tds) shakilisha; (tdw) shakiliwa.

shamrashamra

shakir.i1* kt [sie] be satisfied, be satiated (esp with food). (tde) shakiria; (tdk) shakirika; (tds) shakirisha; (tdw) shakiriwa. (Kar)

shakiri2 kv 1 courageous. 2 mannerless, destructive, ruinous.

shakiz.a kt [ele] order sth to pursue

sth. (tde) shakizia; (tdk) shakizika; (tds) shakizisha; (tdw) shakizwa.

shakwe nm [a-/wa-] bird of the tern/gull family.

shalaka* nm [i-/zi-] hole in the gunwale of a boat for securing the loop of rope used as rowlock. (Kar)

shalaka * nm [i-/zi-] shawl . (Kng)

shalik.i1* kt [ele] 1 bind lightly/ loosely; fix on/in loosely. 2 repair, maintain. (tde) shalikia; (tdk) shalikika; (tds) shalikisha; (tdw) shalikiwa. (Kar)

shalik.i2* kt [ele] row (a boat). (tde) shalikia; (tdk) shalikika; (tdw) shalikiwa. (Kar)

shamba nm ma- [li-/ya-]1 farm, field, plot for cultivation; plantation, estate. 2 country side.

shambiro1* nm ma- [li-/ya-] brothel, whorehouse. (Kar)

shambiro2* kl disorderly, aimlessly. (Kar)

shambuli.a kt [ele] 1 attack, pounce on sb, assault, raid. (tdk) shambulika; (tdn) shambuliana; (tdw) sha-mbuliwa.

shambulio nm ma- [li-/ya-] attack, assault, raid.

shamili* nm [i-] earring. (Kar)

shamir.i1 kt [sie] be widespread, rife, be common knowledge. (tde) shamiria; (tdk) shamirika; (tds) shamirisha; (tdw) shamiriwa.

shamir.i2* kt [ele] 1 load gun. 2 pound/ hammer into; put together, assemble. (tde) shamiria; (tdk) shamirika; (tdn) shamiriana; (tds) shamirisha; (tdw) shamiriwa. (Kar)

shamirisho nm [ li- ] (sarufi) complement.

shamla nm [i-] assembly, meeting.

shamrashamra nm [i-/zi-] celebrations, merrymaking, gaiety.

Shamu

Shamu* nm [i-] Syria: Bahari ya ~ Red Sea. (Kar)

shanga.a kt [sie] be amazed/ surprised, be dumbfounded (with wonder or horror). (tde) shangalia; (tdk) sha-ngalika; (tdn) shangaana; (tds) shangaza; (tdw)

shangawa.

shangama nm [i-/zi-] 1 loose short-sleeved shirt with unstitched sides. 2 house with ridge roof.

shangaz.a kt [ele] astonish, amaze. (tde) shangazia; (tdk) shangazika; (tdn) shangazana; (tdw) shangazwa.

shangazi nm ma- [a-/wa-] paternal aunt.

shangili.a kt [ele] rejoice, cheer, acclaim.

shangingi1 nm ma- [a-/wa-] (ms) ~ experienced hooker.

shangingi2 nm ma- [li-/ya-] big luxurious four wheel drive car.

shangwe nm [i-/zi-] rejoicing, festi-vity, demonstration of joy.

shani nm [i-/zi-] novelty, curiosity, adventure; fluke.

shanta* nm [i-/zi-] rucksack, backpack, haversack, knapsack. (Kar)

shanuo1 nm ma-[li-/ya-] comb.

shanuo2 nm [a-/wa-] round fish with straight narrow fins on the back.

sharabu1* nm [i-] intoxicatinng drink, alcohol. (Kar)

sharab.u2* kt [ele] absorb, drink up, saturate. (tde) sharabia; (tdk) sha-rabika; (tdw) sharabiwa. (Kar)

sharafa* nm ma-[li-/ya-] sideburns. (Kar)

shari* nm [i-/zi-]1 anger, adversity. 2 trouble, malice, evil: Taka ~ look for trouble. (Kar)

sharid.i kt [sie] run. (tde) sharidia; (tdk) sharidika; (tds) sharidisha.

sharifu1* nm ma- [a-/wa-]1 descendant of Prophet Moha-mmed. 2 esteemed person. (Kar)

sharif.u2* kt [ele] honour, esteem. (tde) sharifia; (tdk) sharifika, (tden) sharifiana, (tdew) sharifiwa; (tds) sharifisha. (Kar)

sharti1* nm[i-/zi-] rope for tigh-tening a mast on a vessel. (Kar)

shawish.i

sharti2* nm ma- [li-/ya-] condition, statute, stipulation. (Kar)

sharti*3 must, obligation: Ukitaka kuishi ni ~ ufanye kazi if you want to live you must work.

sharubati* nm [i-] sherbet. (Kar)

sharubu* nm ma- [li-/ya-] moustache. (Kar)

shashi* nm [i-/zi-] thin muslin material; very thin light paper. (Kar)

shashimamishi nm [a-/wa-]

useless/hopeless person; rogue.

shata nm ma- [li-/ya-] lees, oil-

cake.

shatashata kv juicy, thick, rich food: Ndizi zimetiwa tui ~ the bananas are rich in coconut milk.

shati* nm ma- [li-/ya-] shirt. (Kng)

shatoruma nm [i-/zi-] shawl usu worn round the waist as a belt.

shau.a kt [ele] 1 praise/glorify sb, exalt; flatter. 2 show off, be proud/arrogant; be conceited. (tde) shaulia; (tdk) shaulika; (tdn) shauana; (tds) shaulisha; (tdw) shauliwa.

shaufu* kv showy, prententious, given to frivolity. (Kar)

shauku* nm [i-/zi-] anxiety; craving, yen, eagerness. (Kar)

shaunge nm ma- [li-/ya-] long big flower of the frangipane family with strong odour.

shauri1* nm ma- [li-/ya-] 1 issue; problem; predicament: ~ yako it's your own fault/problem. 2 advice, counsel: Alikupa ~ gani? what advice did he offer you? (nh) (1) Kata ~ decide; (2) Sina ~ I have no say in this. (Kar)

shaur.i2* kt [ele] advice, counsel. (tde) shauria; (tdk) shaurika; (tdn) shauriana; (tdw) shauriwa. (Kar)

shaurian.a* kt [sie] make consultations. (tde) shauriania. (Kar)

shavu nm ma- [li-/ya-] cheek: ~ la samaki gill.

Shawali* nm [u-] tenth month in the Moslem calendar. (Kar)

shawish.i* kt [ele] 1 tempt, persuade. 2 coax, entice. (tde) shawishia, (tden) shawishik.a

shawishiana, (tdew) shawishiwa; (tdk) shawishika. (Kar)

shawishik.a kt [sie] be tempted, be persuaded. (tde) shawishikia.

shayiri* nm [i-] barley. (Kar)

shazasi* nm [i-] sal ammoniac. (Kar)

shazia* nm [i-/zi-] long needle (used in making mats, sewing sacks etc.), bodkin, sailmaker's needle. (Kar)

shegele nm [i-/zi-] beaded loinbelt.

sheha* nm ma- [a-/wa-] headman, chief, councillor. 2 old person, village head, party head. 3 (Zanzibar) ward executive officer. (Kar)

shehe1* nm ma- [a-/wa-] sheikh. (Kar)

shehe2* nm ma- [a-/wa-] wise old man. (Kar)

shehena* nm [i-/zi-] cargo, shipment; freight. (Kar)

shehenez.a* kt [ele] load cargo, possess a lot of things. (tde) shehenezea; (tdk) shehenezeka; (tdn) shehenezana; (tdw) shehenezwa. (Kar)

shehen.i* kt [ele] load cargo. (tde) shehenia; (tdew) sheheniwa; (tdk) shehenika; (tds) shehenisha. (Kar)

shela1* nm [i-/zi-] veil. (Kar)

shela2* nm [i-/zi-] sword dance. (Kar)

shelabela* kl carelessly, hopelessly, untidily; haphazardly. (Kar)

shelisheli nm ma- [li-/ya-] bread fruit.

shemasi* nm ma- [a-/wa-] deacon. (Kar)

shemeji nm ma- [a-/wa-] 1 (wanaume) sister/brother in law. 2 wife/husband's friend.

shemere nm [i-/zi-] nose ring (of an ox). (nh) Tia mtu ~ subdue sb.

shenez.a kt [ele] load cargo. (tde) shenezea; (tdk) shenezeka; (tdn) shenezana; (tds) shenezesha; (tdw) shenezwa.

shenzi* kv uncouth, barbarous, uncivilized. (Kaj)

sherasi nm ma- [a-/wa-] dance leader.

shere* nm [i-/zi-] ridicule, derision, joke: Chezea ~ play a joke on, make a fool of. (Kar)

sherehe1* nm [i-/zi-] celebration,

festival. (Kar)

sherehe2* nm [i-/zi-] 1 glossary. 2 blurb. (Kar)

shikaman.a

sheria* nm [i-/zi-] 1 law, statute, code. 2 decree, order, ordinance. 3 regulations, obligation. (Kar)

sherisi* nm [i-] carpenter's glue. (Kar)

sheshe kv beautiful, good, nice: Kitu ~ a beautiful thing.

sheshi nm [i-/zi-] light muslin material; thin tissue paper.

shetani* nm ma- [a-/wa-] 1 satan, devil, demon. 2 wicked person. (Kar)

shetashet.a kt [sie] limp with a stick. (tde) shetashetea; (tdk) sheta-sheteka; (tds) shetasheteka.

shetri* nm [i-] stern ( of a vessel), poop of a dhow. (Kar)

shib.a* kt [sie] be satisfied, be satiated. 2 be in very close contact with sb; have a soft spot for sb. (tde) shibia, (tdew) shibiwa; (tdk) shibika, (tdn) shibana; (tds) shibisha. (Kar)

shibe* nm [i-/zi-] satiety, fulness, satisfaction. Nilikula ~ yangu I ate to my satisfaction. (Kar)

shibish.a* kt [ele] satisfy sb; give enough to eat: Chakula hiki kinashibisha this food is filling. (tde) shibishia; (tdw) shibishwa. (Kar)

shibli nm [a-/wa-] lion cub.

shida* nm [i-/zi-] hardship, distress, problem, difficulty; want: Hakuna ~ there is no problem; Kuna ~ ya maji there is scarcity of water. (Kar)

shifta nm ma- [a-/wa-] (Kenya)

pirate, brigand, highway robber.

shifti1* nm [i-/zi-] shift: Mshono

wa ~ shift style. (Kng)

shifti2* nm [i-/zi-] shift: Wafanya-kazi wa ~ ya usiku night shift workers. (Kng)

shik.a kt [ele]1 hold, catch; apprehend, arrest: ~ kalamu hii hold this pen; Polisi walim~ mwizi the police arrested a thief. 2 stick, adhere, cling. (nh) (1) ~ adabu be polite; (2) ~ maneno be cautious. (3) ~ njia (a) go. (b) follow the way/footsteps of sb; (4) ~ sikio give sound warning/ advice. (tde) shikia; (tdk) shikika; (tdn) shikana; (tds) shikisha; (tdw) shikwa.

shikaman.a kt [sie] hold on together, shikamoo

be consolidated. (tde) shikamania; (tdk) shikamanika; (tds) shikamanisha.

shikamoo! ki respectful greeting to an elder.

shikan.a kt [sie] 1 be in co-operation with, be together in all aspects. 2 be at grips with sb. (tde) shikania; (tdk) shikanika; (tds) shikanisha.

shikili.a [ele] 1 hold on tight, clutch, cling to. 2 insist on, persist. (tdk) shikilika; (tdn) shikiliana; (tdw) shikiliwa.

shikio nm ma- [li-/ya-]1 handle, sth to hold by. 2 rudder.

shikiz.a kt [ele] use/do sth temporarily: Anaji~ na gari hili bovu he is temporarily using this broken car. (tde) shikizia; (tdk) shikizika; (tdn) shikizana; (tdw) shikizwa.

shilamu* nm [i-/zi-] water pipe's stem. (Khi)

shilanga nm [i-/zi-] long handled hoe.

shilingi* nm [i-/zi-] shilling. (Kng)

shimali nm 1 north; the direction of Mecca. 2 left side.

shime* nm [i-] call or appeal to increase effort.(Kar)

shimizi* nm [i-/zi-] chemise, petticoat. (Kfa)

shimo nm ma- [li-/ya-] hole, pit, cavity: Sahani ya ~ hollow plate.

shina1 nm ma- [li-/ya-] stem, tree trunk.

shina2 nm ma- [li-/ya-] (siasa) cell: Kiongozi wa ~ wa CCM CCM cell leader.

shind.a1 kt [ele] 1 win, succeed: Hakuna timu iliyo~ there was no winning team. 2 surpass, excel, be the best: Alim~ rafiki yake kwa

pointi mbili he surpassed his friend by two points. 3 overcome, conquer, subdue: Jeshi liliwa~ wavamizi the army conquered the invaders. (tde) shindia; (tdk) shindika; (tds) shindisha; (tdn) shindana; (tdw) shindwa.

shind.a2 kt [sie] spend a whole day: Leo nime~ mjini I spent the day in shinda

town. (tde) shindia; (tdk) shindika; (tds) shindisha.

shinda3 kv half full, semi-full.

shirik.i

shindan.a kt [sie] compete; strive, struggle. (tde) shindania; (tds) shi-ndanisha.

shindani kv competitive; antago-nistic, opposing, argumentative: Huyu ni m~ sana he is very argumentative.

shinde kv 1 defeated, unsuccessful, conquered, overcome. 2 competing.

shindik.a kt [ele] close, shut (door, window): Hebu ~ huo mlango please close the door. (tde) shindikia; (tdk) shindikika; (tds) shindikisha; (tdw) shindikwa.

shindili.a kt [ele] press, compress, ram in, force into: ~ bunduki load a gun; ~ chakula kinywani stuff food into the mouth; ~ pamba ndani ya gunia press cotton in a sack. (tdk) shindilika; (tdn) shindiliana; (tdw) shindiliwa.

shingo nm [i-/zi-] neck: ~ ya chupa neck of a bottle. (ms) Kwa ~ upande reluctantly.

shinikiz.a kt [ele]1 pressurize, press, compel. 2 be firm over sth. (tde) shinikizia; (tdk) shinikizika; (tdn) shinikizana; (tdw) shinikizwa.

shinikizo nm [i-/zi-]1 pressure: ~ la

damu blood pressure; Aliondolewa kazini kwa ~ pressure was used to remove him from work. 2 force.

shira nm [i-] syrup.

shiraa nm [i-/zi-] women's opaque face veil.

shirika1* nm ma- [li-/ya-] 1 corporation, organization, congre-gation: ~ la Afya Duniani

World Health Organization; ~ la Nyumba la Taifa National Housing Corporation; ~ la Roho Mtakatifu The Congregation of the Holy Ghost Fathers; ~ la Fedha la Dunia International Monetary Fund; Shirika la umma parastatal organization. 2 partnership, communion, common interest. (Kar)

shirika2* kv corporate, of common

interest. (Kar)

shirik.i1* kt [ele] 1 cooperate, participate, share in, take part in. 2 be intimately devoted to, be addicted to.

shirik.i

(tde) shirikia; (tdk) shirikika; (tdn) shirikiana; (tds) shirikisha; (tdw) shirikiwa. (Kar)

shirik.i2* kt [ele] (Ukristo) receive Holy Communion. (Kar)

shirikian.a* kt [sie] cooperate with. (tde) shirikiania; (tdk) shirikianika; (tds) shirikianisha. (Kar)

shirikish.a* kt [ele] co-opt, incorporate; include; involve; be composed/ comprised of. (tde) shirikishia; (tdk) shirikishika; (tdn) shirikishana; (tdw) shirikishwa. (Kar)

shirikisho* nm ma- [li-/ya-] federation, union, corporation, confederation. (Kar)

shisha* nm [i-/zi-] hourglass. (Kar)

shitad.i kt [sie] 1 persist, persevere, endure. 2 continue non-stop. (tde) shitadia; (tdk) shitadika; (tds) shitadisha.

shiti* nm ma- [li-/ya-] bed sheet. (Kng)

shizi nm [i-/zi-] alcohol made from coconut palm, bamboo or cashew apple.

shoga nm ma- [a-/wa-] 1 woman's female friend. 2 homosexual, gay.

shogi* nm [i-] pit inside a vessel where slaves were hidden. (Kar)

shoka nm ma- [li-/ya-] axe: ~ la bapa adze.

shokishoki nm ma- [li-/ya-] fruit of the rambutan tree (usu. grown in

Zanzibar).

shokoa1* nm [i-/zi-] forced labour. (Kaj)

shokoa2 nm [i-/zi-] abandoned farmland.

shombe nm ma- [a-/wa-] halfcaste person, mulatto, mixed blood, coloured.

shombo nm [i-] fish smell.

shomoro nm [a-/wa-] sparrow; weaver finch.

shon.a kt [ele] sew; mend by sewing: ~ upindo hem. (tde) shonea; (tdk) shoneka; (tdn) shonana; (tds) shonesha; (tdw) shonwa.

shonan.a kt [sie] be packed full, be

congested. (tde) shonania; (tdk) shonanika; (tds) shonanisha.

shonde1 ma- [li-/ya-] heap of

human/animal dung; dried cake of

shuduza

dung.

shonde2 nm [i-] grudge, animosity: Wekea ~ hold a grudge against sb.

shonga nm [i-/zi-] 1 curse. 2 madness, lunacy.

shono.a kt [ele] unsew, undo sewing. (tde) shonolea, (tdek) shonoleka, (tdew) shonolewa.

shore1 nm [a-/wa-] black-capped bulbul: ~ kishungi paradise fly-catcher; ~ wanda grey headed sparrow.

shore2 nm [i-] tuft.

shoro kl unsuccessfully; awkwardly; crookedly.

shoti1* kl hurriedly, fast; quickly: Farasi aliondoka ~ the horse galloped. (nh) Enda/Toka ~ gallop. (Kar)

shoti2 nm [i-] loss: ingia ~ make a loss. (Kng)

shoto1 nm [i-/zi-] left handedness,

left hand.

shoto2 kl astray; askew: Mambo yanakwenda ~ things are going astray.

shtaka* nm ma- [li-/ya-] complaint, accusation, charge; case. (Kar)

shtak.i* kt [ele] accuse, charge. (tde) shtakia, (tden) shtakiana; (tdew) shtakiwa; (tdk) shtakika. (Kar)

shtu.a kt [ele] 1 startle, scare; shock, surprise. 2 sprain, dislocate: Alipoanguka ali~ goti lake he sprained his knee when he fell down. (tde) shtulia, (tdew) shtuliwa; (tdk) shtuka; (tds) shtusha, (tdn) shtuana.

shtush.a kt [ele] shock; startle: Maneno yake yalim ~ her words shocked him. (tde) shtushia; (tdk) shtushika; (tdn) shtushana; (tdw) shtushwa.

shu.a kt [ele] lower a boat/ship into the water; lower down. (tde) shulia, (tdek) shulika, (tdew) shuliwa; (tds) shusha.

shubaka*nm ma- [li-/ya-] niche, alcove. (Kar)

shubiri1 [i-/zi-] measure between tips

of the thumb and the middle finger.

shubiri2 nm [i-] bitter aloe.

shuduza nm ma- [li-/ya-]coconut palm's

shufaa nm [i-] 1 forgiveness, pardon, mercy, absolution. 2 partial recovery, improvement, relief: Leo amepata ~ she is feeling better today.

shufaka* nm [i-] compassion, mercy, kindness, tenderness. (Kar)

shuf.u* kt [ele] see, look at. (tde) shufia; (tdk) shufika; (tds) shufisha; (tdn) shufana; (tdw) shufwa.

shufwa* nm [i-] even number: Mbili,nne na sita ni namba ~ two, four and six are even numbers. (Kar)

shughuli* nm [i-/zi-] business, occupation, activity, engagement: Hana ~ nyingi leo he is not busy

today. (Kar)

shughulik.a1* kt [sie] be busy/engaged/occupied; attend to business. (tde) shughulikia. (Kar)

shughulika!2 ki (kijeshi) be in a straight line!

shughuliki.a* kt [ele] attend to, be busy with; be responsible for. (tdw) shughulikiwa. (Kar)

shughulish.a* kt [ele] occupy sb,

keep sb busy. (tde) shughulishia; (tdn) shughulishana; (tdw) shughulishwa. (Kar)

shuhudi.a* kt [ele] witness. (tdn) shuhudiana; (tdw) shuhudiwa. (Kar)

shuhudiani nm [i-] witness fee (usu. being a portion of what was witnessed).

shujaa nm ma- [a-/wa-] hero, warrior, brave person: ~ wa vita vikuu vya kwanza first world war hero.

shuk.a1 kt [sie] 1 debark, disembark, alight, descend, go down: ~ pwani land on the beach, go down to the beach; ~ kwenye gari alight from the car. 2 fall: Bei ya mchele ime~ the price of rice has fallen. (tde) shukia; (tdk) shukika; (tds) shukisha.

shuka2 nm ma- [li-/ya-] bed sheet, loin cloth.

shuke pia suke nm ma- [li-/ya-] ear of various plants.

shuki.a kt [ele] get off at; land at.

shukrani* pia shukurani nm [i-/zi-] gratitude, thanks; acknow-ledgement: Toa ~ give thanks. (Kar)

shur.u

shuk.u* kt [ele] suspect, doubt, feel scruples. (tde) shukia; (tdk) shukika; (tden) shukiana; (tdew) shukiwa; (tds) shukisha; (Kar)

shukurani* nm taz shukrani. (Kar)

shule* nm [i-/zi-] school: ~ ya msingi primary school; ~ ya chekechea kindergarten/nursery school; ~ ya bweni boarding school. (Kje)

shuli nm [i-] backyard.

shumari nm [i-] aniseed.

shumbi* nm [i-]1 deep water; depth. 2 heap of sand. (Kar)

shumburere* nm [i-/zi-] sombrero. (Kre)

shume* nm [a-/wa-] 1 paka ~ wild cat, large male cat.2 evil person. (Kar)

shumndwa nm [a-/wa-] hyena.

shundi nm [a-/wa-] stripped coucal.

shung.a kt [ele] drive off/ away

fowls/birds, show off. (tde) shungia; (tdk) shungika; (tdn) shungana; (tds) shungisha; (tdw) shungwa.

shuo nm [i-] ableness, ability, deftness.

shupa.a kt [sie]1 be hard, be tough, be firm, be well set, be dry. 2 be obstinate, be defiant, be stiff, be unyielding. (tde) shupalia; (tdek) shupalika, (tdew) shupaliwa; (tds) shupaza.

shupali.a kt [ele] insist, affirm with urgency. (tde) shupalilia; (tdk)

shupalika; (tdn) shupaliana; (tds) shupalisha; (tdw) shupaliwa.

shupatu nm ma- [li-/ya-] narrow strip of plaited palm leaves for lacing bedsteads.

shupavu kl 1 dry, firm, tough, strong, hard.2 obstinate, pertinent: Mtoto ~ sana a very obstinate child.

shupaza1 nm [i-/zi-] spades in playing cards.

shupaz.a2 kt [ele] harden, render tough, make obstinate. (tde) shupazia; (tdk) shupazika;(tds) shupazisha; (tdn) shupazana; (tdw) shupazwa.

shupu nm ma- [li-/ya-] straw basket.

shura* nm [i-] saltpetre. (Kaj)

shuru1 nm [i-/zi-] embroidery stitch.

shur.u2 kt [sie] tack (clothes): (tde)

shuruti

shuria; (tdew) shuriwa; (tdk) shurika, (tds) shurisha.

shuruti* kl by force, obligatory, compulsorily. (Kar)

shurutish.a* kt [ele] force, compel, oblige. (tde) shurutishia; (tdk) shurutishika; (tdn) shurutishana;

(tdw) shurutishwa. (Kar)

shush.a kt [ele] 1 lower, bring down, demote: ~ daraja demote; ~ pumzi exhale; ~ mzigo lower down the load. 2 ejaculate. (tde) shushia; (tdk) shushika; (tdw) shushwa.

shushu nm ma- [li-/ya-] husk, peel, skin (of a fruit), rind: ~ la ndizi banana skin; ~ la mpunga rice husk.

shushushu nm ma- [a-/wa-] (si rasmi) intelligence officer.

shut.a kt [sie] fart, break wind. (tde) shutia; (tdk) shutika; (tds) shutisha.

shuti* nm ma- [li-/ya-] (mpira) kick, shot. (Kng)

shutuma* nm [i-/zi-] accusation, blame, criticism, insinuation. (Kar)

shutum.u* kt [ele] accuse, tell off, reprove. (tde) shutumia, (tden) shutumiana; (tdw) shutumiwa; (tdk) shutumika; (tds) shutumisha. (Kar)

shuu nm ma- [li-/ya-] foamy sea waves.

shuzi nm ma- [li-/ya-] fart.

shwari* kv calm, tranquil. (Kar)

si kt [sie] is/are not: Yeye ~ mtumwa she is not a slave; Wao ~ wanafunzi they are not students.

si.a1 kt [ele] sow seeds. (tde) silia, (tdek) silika; (tdes) silisha; (tdew) siliwa.

si.a2 kt [ele] drive away ants with fire. (tde) silia, (tdek) silika, (tdes) silisha, (tdew) siliwa.

siafu nm [a-/wa-] red brown ants, safari ants.

siagi* nm [i-] butter. (Kar)

siahi nm [i-] scream.

siasa* nm [i-/zi-] politics: Elimu ya ~ political education. (Kar)

sibab.i* kt [ele] heap abuse on sb; overwhelm with abuse; slander. (tde) sibabia, (tden) sibabiana, (tdew) sibabiwa; (tdk) sibabika, (tds) sibabisha. (Kar)

siborio* nm [i-/zi-] ciborium. (Kla)

sihir.i

sib.u* kt [ele] 1 foretell an event

which later happens. 2 be confronted with, be bombarded, be attacked: Maradhi yamem~ he has been attacked by disease. (Kar)

sidiria* nm [i-/zi-] brassiere. (Kar)

sifa1* nm [ya-] fish oil (shark etc) used to caulk vessels. (Kar)

sifa2* nm [i-/zi-] praise, reputation; qualifications, credentials; trait: Hana ~ nzuri he has a bad reputation. (Kar)

sifi.a* kt [ele] praise sb, glorify, honour sb. (tdn) sifiana; (tdw) sifiwa. (Kar)

sifik.a* kt [sie] be exaulted, be renowned for sth, be praiseworthy: Mchezaji anaye~ a renowned player. (tde) sifikia; (tdk) sifikika; (tds) sifikisha. (Kar)

sifongo* nm [i-/zi-] sponge. (Kar)

sif.u* kt [ele] commend, praise; flatter: ji~ boast, brag. (tde) sifia; (tdew) sifiwa; (tdk) sifika. (Kar)

sifuri1* nm [i-] brass. (Kar)

sifuri2* nm [i-/zi-] zero, nought, nil. (Kar)

sig.a1 kt [ele] change colour due to dirt/filth. (tde) sigia; (tdk) sigika; (tds) sigisha; (tdn) sigana; (tdw) sigwa.

sig.a2 kt [sie] contradict, differ:

Mawazo yetu yanasigana our opinions differ. (tde) sigia; (tdk) sigika; (tds) sigisha; (tdw) sigwa.

sigara* nm [i-/zi-] cigarette: Vuta ~ smoke a cigarette. (Kng)

sigi nm [a-/wa-] small short-tailed brown bird with striped chest and red beak.

siha* nm [i-] health, strength: Hana ~ nzuri he is not healthy. (Kar)

sih.i1* kt [ele] beg humbly, beseech, intreat, suplicate. (tde) sihia, (tden) sihiana, (tdew) sihiwa; (tdk) sihika; (tds) sihisha.(Kar).

sih.i2* kt [ele] be confirmed to be correct or true, be agreeable, conform, comply. (tde) sihia, (tdew) sihiwa; (tdk) sihika; (tds) sihisha. (Kar)

sihir.i1* kt [ele] bewitch, throw a spell sihiri

over sb/sth. (tde) sihiria, (tden) sihiriana, (tdew) sihiriwa; (tdk) sihirika, (tds) sihirisha. (Kar)

sihiri2* nm [i-] witchcraft, magic. (Kar)

sijafu* nm [i-/zi-] wristband. (Kaj)

sijambo kl I'm fine, I'm much better.

sijida* nm [i-/zi-] coloured spot on the forehead. (Kar)

sijiko nm [li-] grief, sadness.

siki* nm [i-] vinegar. (Kaj)

siki.a kt [ele] 1 hear: Unam~ ? do you hear him? 2 obey, pay attention: Hasikii aambiwalo he pays no attention to what he is told. 3 feel, sense: ~ baridi feel cold; ji~ vibaya feel unwell; ji~ nyumbani feel at home; ~ njaa feel hungry. (tdk) sikika; (tdn) sikiana; (tds) sikiza; (tdw) sikiwa.

sikik.a kt [sie] (sauti) be audible, be heard.

sikilizan.a kt [sie] get along well, come to an understanding, agree to each other. (tde) sikilizania; (tdk) sikili-zanika; (tds) sikilizanisha.

sikini nm [i-] hair cut that leaves a tuft on the forehead.

sikio nm ma- [li-/ya-] ear.

sikitik.a kt [sie] be sorry, be sad, be disappointed. (tde) sikitikia; (tden) sikitikiana; (tdew) sikitikiwa; (tdk) sikitikika, (tds) sikitikisha.

sikitiko nm ma- [li-/ya-] grief, sadness, sorrow; disappointment; regret.

sikitikish.a kt [ele] disappoint; sadden. (tde) sikitikishia; (tdk) sikitishika; (tdn) sikitikishana; (tdw) sikitikishwa.

sikivu kv obedient; attentive.

siku nm [i-/zi-] day: ~ hadi ~ day to day; ~ zote always; ~ za usoni near future; ~ kwa~ day after day.

sikukuu nm [i-/zi-] holiday, festival: ~ ya kuzaliwa birthday.

sila* nm [i-/zi-] scoop/ bucket/pail for bailing water out of a boat. (Kaj)

silabasi* nm [i-/zi-] syllabus. (Kng)

silabi* nm [i-/zi-] syllable. (Kng)

silaha* nm [i-/zi-] weapon, arms: Twaa ~ take up arms.

silesi* nm [i-/zi-] slice of bread. (Kng)

sili.a kt [ele] entrust sth to sb while away. (tde) sililia; (tdk) silika; (tdn)

simbik.a

siliana; (tds) silisha; (tdw) siliwa.

silika* nm [i-] instinct, disposition, character: Ana ~ za mnyama he has animal instincts. (Kar)

silimu kt [sie] be converted to Islam. (tde) silimia; (tdk) silimika; (tds) silimisha.

silinda* nm [i-/zi-] cylinder. (Kng)

silingi* nm [i-/zi-] sling. (Kng)

silisili* nm [i-/zi-] chain, shackles, fetter. (Kar)

sima nm [i-] stiff-porridge.

simam.a kt [sie] 1 stand, rise up: ~ dede stand uncertainly; ~ tisti stand firm. 2 stop, be stationary, come to a standstill. 3 be erect, be elevated, be upright/straight. (tde) simamia; (tden) simamiana, (tdew) simamiwa, (tdk) simamika; (tds) simamisha.

simami.a kt [ele] preside; supervise, administer.

simamish.a kt [ele] 1 stop, obstruct, thwart, terminate: ~ ajira terminate employment; ~

ujenzi stop construction. 2 erect, set up, cause to stand. 3 uphold a candidate, select/confirm a candidate. (tde) simamishia; (tdk) simamishika; (tdn) simamishana; (tdw) simamishwa.

simang.a kt. [ele] sneer, jeer at, reproach. (tde) simangia; (tdk) simangika; (tdn) simangana; (tds) simangisha; (tdw) simangwa.

simango nm ma- [li-/ya-] jeers, sneers, reproach.

simanzi nm [li-] grief, depression, deep sorrow.

simba1 nm [a-/wa-] lion: Mtoto wa ~ lion cub; (unajimu) Leo.

simb.a2 kt [ele] code a language.

(tde) simbia; (tdk) simbika; (tds) simbisha; (tdw) simbwa.

simbamarara nm [a-/wa-] large spotted hyena.

simbi nm ma- [li-/ya-] small cowry shell (used for playing certain games and formerly used as currency).

simbik.a kt [ele] entangle thread on a fishing hook. (tde) simbikia; (tdk) simbikika; (tds) simbikiza; (tdw) simbiko

simbikwa.

simbiko nm ma- [li-/ya-] entangle-ment.

simbo* nm [i-/zi-] thimble. (Kng)

simbu.a kt [ele] (lugha) decode. (tde) simbulia, (tdek) simbulika, (tdes) simbulisha, (tdew) simbuliwa.

simbuli.a kt [ele] reproach. (tde) simbulilia; (tdk) simbulika; (tdn) simbuliana; (tds) simbulisha; (tdw) simbuliwa.

simbulio nm ma- [li-/ya-] reproachment.

sime nm [i-/zi-] long double-edged knife.

simik.a1 kt [ele] erect, set up. (tde) simikia; (tdk) simikika; (tdw) simikwa.

simik.a2 kt [ele] install in office, appoint. (tde) simikia; (tdn) simikana; (tdk) simikika; (tdw) simikwa.

simile ki step aside! make way!

out of the way!

simo1 nm [i-/zi-] jargon; argot, patois.

simo2 ki count me out! it doesn’t concern me!

simsim nm [i-] sesame.

simu1 nm [i-/zi-] 1 telephone: kibanda cha ~ telephone booth; Kitabu cha ~ telephone dire-ctory; piga ~ make a call, phone. 2 telephone message: ~ ya mdomo (phone) call; ~ ya upepo telegraph.

simu2 nm [a-/wa-] type of sardine

or sprat.

simuli.a* kt [ele] narrate, recount. tdk) simulika; (tdn) simuliana; (tdw) simuliwa. (Kar)

simulizi* nm ma- [li-/ya-] story, tale, narrative: Fasihi ~ oral literature. (Kar)

sinasin.a kt [sie] be on the verge of tears, breathe hard. (tde) sinasinia, (tdk) sinasinika, (tds) sinasinisha.

sindano nm [i-/zi-] 1 needle: ~ ya kushona nguo sewing needle. 2 injection: Choma ~ give injection; Nunua ~ mbili na mabomba mawili buy two needles and two syringes. 3 kind of thin rice. 4

sinzi.a

small long mango.

sindik.a1 kt [ele] extract: ~ mafuta extract oil. (tde) sindikia; (tdk) sindikika; (tds) sindikisha; (tdw) sindikwa.

sindik.a2 kt [ele] shut, close, set ajar: ~ mlango shut the door (do not lock). (tde) sindikia; (tdk) sindikika; (tds) sindikisha; (tdw) sindikwa.

sindikiz.a kt [ele] escort; (tde) sindikizia; (tdn) sindikizana; (tdk) sindikizika; (tds) sindikizisha; (tdw) sindikizwa.

sinema* nm [i-/zi-] 1 cinema hall. 2 movie, film. (Kng)

sing.a1 kt [ele] massage, rub with oil/perfume. (tde) singia; (tdn) singana; (tdk) singika; (tds) singisha; (tdw) singwa.

singa2 nm [zi-] long straight hair.

singe nm [i-/zi-] bayonet.

singizi.a kt [ele] slander, insi-nuate, calumniate: ji~ pre-tend.(tde) singizilia; (tdk) singizika; (tdn) singiziana; (tds) singizisha; (tdw) singiziwa.

sini1* nm ma- [li-/ya-] gum of the teeth. (Kar)

sini2* nm [i-/zi-] feature, complexion; shape. (Kar)

sini3 nm [i-] porcelain, chinaware.

sini4 kl never, not at all.

sinia* nm ma- [li-/ya-] platter. (Kar)

siniguse nm fragile glass beads.

sinki* nm ma- [li-/ya-] sink. (Kng)

sinodi* nm [i-/zi-] synod. (Kng)

sinu.a kt [ele] push aside, bend over, tilt. (tde) sinulia, (tdes) sinulisha, (tdew) sinuliwa; (tdk) sinuka, (tdn) sinuana.

siny.a kt [ele] hate, despise, scorn. (tde) sinyia;(tdk) sinyika; (tdn) sinyana; (tds) sinyisha; (tdw) sinywa.

sinya.a kt [sie] wither away, shrivel; pine away, waste away. (tde) sinyalia, (tdek) sinyalika, (tdew) sinyaliwa; (tds) sinyaza.

sinzi.a1 kt [sie] doze, be drowsy. (tde) sinzilia, (tdek) sinzilisha; (tdw) sinzi.a

sinziwa.

sinzia2 nm [a-/wa-] pickpocket.

sio nm [i-/zi-] broken pot.

sipo ki I’m not here, I’m not involved.

siraji* nm [i-/zi-] lamp, torch. (Kar)

sirati* nm [i-] (Uislamu) heavenly path. (Kar)

siri1 nm [i-/zi-] secret, secrecy. kv confidential; clandestine, covert: Barua ya ~ confidential letter. (Kar)

sir.i2* kt [sie] evolve; change drastically, turn out to be the opposite. (tde) siria; (tdk) sirika; (tds) sirisha. (Kar)

sirib.a kt [ele] 1 plaster, smooth over a surface (wall, floor, ceiling etc) by wet soil/cement. 2 spread liquid stuff on another surface. (tde) siribia; (tdk) siribika; (tdn) siribana; (tds) siribisha; (tdw) siribwa.

siridado nm [a-/wa-] moth which destroys clothes and paper.

sirim.a* kt [sie] lose patience through being kept waiting for a long time. (tde) sirimia; (tdk) sirimika; (tds) sirimisha. (Kar)

sirinji* nm [i-/zi-] syringe. (Kng)

sisi kw we, us: ~ ni wanafunzi we are students; Tupatie (~) kazi hiyo give us that work.

sisimizi nm [a-/wa-] small black

ant.

sisimk.a kt [sie] tingle with fear/cold/excitement, cause the

blood to run cold, raise hairs. (tde) sisimkia; (tdw) sisimkwa.

sisimu.a kt [ele] thrill, excite, stir up the passions. (tde) sisimulia; (tdk) sisimuka; (tdn) sisimuana; (tds) sisimusha; (tdw) sisimuliwa.

sisisi kl fully packed, closely knit together: Ukumbi ulijaa watu ~ the hall was fully packed. kv literal: Tafsiri ~ literal

translation.

sisitiz.a kt [ele] emphasize, insist, stress. (tde) sisitizia; (tdk) sisitizika; (tdn) sisitizana; (tdw) sisitizwa.

sista* nm ma- [a-/wa-] 1 nun, sister.

sofa

2 senior hospital nurse. (Kng)

sita1* nm [i-/zi-] six. (Kar)

sit.a2 kt [sie] hesitate, pause, falter, vacillate. (tde) sitia; (tdk) sitika; (tds) sitisha.

sitaha* nm [i-/zi-] deck (of a vessel). (Kar)

sitara* nm [i-/zi-] 1 hiding/concealing sth. which is shameful. 2 hiding place, private place. (Kar)

sitaw.i kt [sie] prosper, flourish,

be in good condition. (tde) sitawia; (tdk) sitawika; (tds) sitawisha.

sitawish.a kt [ele] 1 promote growth, cultivate. 2 develop, embellish, enhance. (tde) sitawishia; (tdk) sitawishika; (tdn) sitawishana; (tdw) sitawishwa.

siti* nm [a-/wa-] madam, lady. (Kar)

sitiari* nm [i-/zi-] metaphor. (Kar)

sitini* nm [i-/zi-] sixty. (Kar)

sitir.i kt [ele] 1 disguise, conceal, camouflage, cover up. 2 protect, safeguard, shelter from. (tde) sitiria; (tdk) sitirika; (tdn) siti-riana; (tds) sitirisha; (tdw)

sitiriwa.

sivyo?1 ki ain’t that so! isn’t that so!

sivyo!2 ki not that way!

siyo ki no, not so.

siwa* nm ma- [li-/ya-] 1 wooden/ivory horn used as a trumpet. 2 mace. (Kar)

skauti* nm ma- [a-/wa-] boy scout. (Kng)

skeli* nm [i-/zi-] scale. (Kng)

sketi* nm [i-/zi-] skirt. (Kng)

skonzi* nm [i-/zi-] scones, roll, bun. (Kng)

skrubu* nm [i-/zi-] screw. (Kng)

skuli* nm [i-/zi-] school. (Kng)

skuta* nm [i-/zi-] scooter. (Kng)

sleti* nm [i-/zi-] slate. (Kng)

sob.a kt [sie] be weak, be slack. (tde) sobea; (tdk) sobeka; (tds) sobesha.

soda* nm [i-/zi-] soda. (Kng)

sodai nm [a-/wa-] arrogant person, proud person.

sodo nm [i-/zi-] sanitary pad/napkin.

sofa* nm [i-/zi-] sofa. (Kng)

soga

soga nm [i-/zi-] chat, light conver-sation, small talk: Piga ~ have a chat.

soge.a kt [sie] move: ~ mbele move forward; ~ karibu move nearer; ~ mbali zaidi move further away. (tde) sogelea, tdek) sogeleka, (tden) soge-

leana, (tdew) sogelewa; (tds) sogeza.

sogi nm [i-/zi-] saddle-bag, pannier.

sogo.a kt [sie] (si rasmi) have a chat. (tde) sogolea; (tdes) sogolesha.

sogon.a kt [sie] clean/wipe oneself with grass/leaves after defe-cating. (tde) sogonea; (tdk) sogoneka; (tds) sogonesha.

sogora nm ma- [a-/wa-] 1 dance leader. 2 expert.

soka* nm [i-] soccer. (Kng)

soketi* nm [i-/zi-] socket. (Kng)

soko nm ma- [li-/ya-] market, mart, business centre: Idara ya ma~ marketing department; Meneja ma~ marketing manager; ~ la kimataifa

international market; ~ la ndani internal market; ~ la nje external market.

soko.a kt [ele] untwine sth from inside, unwind from sth. (tde) sokolea; (tdek) sokoleka; (tdes) sokolesha; (tdew) sokolewa.

sokomez.a kt [ele] push into a small space, force into a limited space. (tde) sokomezea; (tdk) sokomezeka; (tdn) sokomezana; (tds) soko-mezesha; (tdw) sokomezwa.

sokomoko nm [li-] hullabaloo, confusion, turmoil.

sokondo nm [i-/zi-] cold chisel; diamond chisel.

sokot.a1 kt [ele] 1 twist, twine: ~ kamba twine the rope. 2 roll, spin: ~ sigara roll a cigarette. (tde) sokotea; (tdk) sokoteka; (tdn) sokotana; (tds) sokotesha; (tdw) sokotwa.

sokot.a2 kt [ele] have stomach cramps: tumbo linani~ I have stomach cramps. (tde) sokotea; (tdk) sokoteka; (tdn) sokotana; (tds) sokotesha; (tdw) sokotwa.

soksi* nm [i-/zi-] sock. (Kng)

somesh.a

sokwe nm ma- [a-/wa-] ape.

sokwemtu nm [a-/wa-] chimpanzee, gorilla.

soli1* nm [i-/zi-] sole of a shoe.

(Kng)

soli2* nm [a-/wa-] sergeant major. (Ktu)

solo1 nm [i-/zi-] round hard seeds used in the game of bao.

solo2 nm ma [li-/ya-] terrace dug on a cotton farm to prevent loss

of water.

solo3 nm [i-/zi-] matrix.

som.a kt [ele] 1 read. 2 study, receive teaching; attend school; be educated. 3 observe sb. (tde) somea; (tdk) someka; (tdn) somana; (tds) somesha; (tdw) somewa.

somb.a1 kt [ele] carry to and fro;

collect: Siku nzima ana~ maji she’s been carrying water the whole day. (tde) sombea; (tdk)

sombeka; (tds) sombesha; (tdw) sombwa.

somba2 nm [a-/wa-] fish.

somber.a kt [sie] move by means of clasping and grasping with hands as when climbing a tree. (tde) somberea; (tdk) sombereka; (tds) somberesha; (tdw) somberwa.

sombogo.a kt [ele] twist the body, wriggle. (tde) sombogolea; (tdk)

sombogoleka; (tden) sombo-goana; (tdes) sombogolesha; (tdew) sombogolewa.

sombombi nm [a-/wa-] trouble-some person, bothersome person.

some.a kt [ele] 1 read to/for. 2 study, take a subject: Ana~ nini? what subject is he studying? Ana~ udaktari he is studying doctor of medicine. (tdk) someka; (tds) somesha.

somek.a kt [sie] be readable, be decipherable: Hati yake haiso-meki his handwriting is unintelli-gible. (tde) somekea; (tds) somekesha.

somesh.a kt [ele] 1 teach: Ana~ watoto wadogo kusoma he teaches small children to read. 2 send to

somo

school, educate: Ana~ watoto wake ng’ambo he is educating his children overseas. (tde) someshea; (tdk) somesheka; (tdw) someshwa.

somo1* nm ma- [li-/ya-] 1 subject. 2 lesson. (Kar)

somo2 [a-/wa-] 1 namesake. 2 friend.

somo3 ma- [a-/wa-] initiation

instructor.

son.a kt [sie] relax, rest (in order to get a cool breeze). (tde) sonea; (tdk) soneka; (tds) sonesha.

sonara* nm [a-/wa-] jeweller, goldsmith, silversmith. (Khi)

sondo pia sondomti nm [a-/wa-]

woodborer.

song.a1 kt [ele] 1 press. (nh) ~ mbele go forward; ~ ugali

prepare stiff porridge. 2 fit tight. (tde) songea; (tdk) songeka; (tdn) songana; (tds) songesha; (tdw) songwa.

song.a2 kt [ele] squeeze, twist. (tde) songea; (tdk) songeka; (tdn) songana; (tds) songesha; (tdw) songwa.

songaman.a kt [sie] be jammed together. (tde) songamania; (tdk) songamanika; (tds) songamanisha.

songo.a kt [ele] wring, squeeze out, press together. (tde) songolea, (tdew) songolewa, (tdk) songoka, (tdn) songoana; (tds) songosha.

songofu kv squeezed out.

songonyo.a kt [ele] squeeze together, tight,twist hand, wring out. (tde) songonyolea, (tdew) songonyolewa; (tdk) songonyoka; (tdn) songo-nyoana; (tds) songonyosha.

songoro nm [a-/wa-] long grey short finned fish.

songosongo kv twisted, not straight.

soni nm [i-/zi-] shyness, shame: Ona ~ feel shy, be shamed.

sono.a kt [ele] hurt, grieve, pain. (tde) sonolea; (tdew) sonolewa;

(tdk) sonoka; (tdn) sonoana; (tds) sonosha.

sonon.a1 kt [ele] make well done. (tde) sononea; (tdk) sononeka; (tdn) sononana; (tds) sononesha;

(tdw) sononwa.

sonon.a2 kt [sie] be sorry, grieve,

spekta

regret. (tde) sononea; (tdk) sononeka; (tds) sononesha.

sononek.a kt [sie] be grieved, be vexed, feel hurt. (tde) sononekea; (tds) sononekesha.

sononeko nm [i-/zi] feeling grieved,

grief.

sony.a pia fyonya kt [ele] whistle in contempt. (tde) sonyea; (tdk) so-nyeka; (tdn) sonyana; (tds) sonyesha; (tdw) sonywa.

sor.a kt [ele] cohabit. (tde) sorea;

(tdk) soreka; (tdn) sorana; (tds) soresha; (tdw) sorwa.

soro nm [i-/zi-] bridegroom's dish.

soroveya* nm [a-/wa-] surveyor. (Kng)

soseji* nm [i-/zi-] sausage. (Kng)

sosholojia* nm [i-] sociology. (Kng)

soson.a kt [sie] clean oneself after defecation. (tde) sosonea; (tdk) sosoneka; (tds) sosonesha; (tdw) sosonwa.

sot.a kt [sie] 1 crawl along. 2 have a rough time. (tde) sotea; (tdk) soteka; (tds) sotesha.

sotoka nm [i-] rinderpest.

sower.a kt [sie] dance gracefully. (tde) sowerea; (tdk) sowereka; (tds) soweresha.

soz.a1 kt [ele] bring ashore. (tde) sozea; (tdk) sozeka; (tdn) sozana; (tds) sozesha; (tdw) sozwa.

soz.a2 kt [ele] lose, squander. (tde) sozea; (tdk) sozeka; (tdn) sozana; (tds) sozesha; (tdw) sozwa.

soz.a 3 kt [ele] collect and move in a group. (tde) sozea; (tdk) sozeka; (tdn) sozana; (tds) sozesha; (tdw) sozwa.

spaki* nm [i-/zi-] spark. (Kng)

spana* nm [i-/zi-] spanner. (Kng)

spanaboi* nm [a-/wa-] mechanic’s assistant. (Kng)

spea* nm [i-/zi-] sparepart. (Kng)

speksheni1* nm [i-/zi-] inspection: Fanya ~ inspect. (Kng)

spekshen.i2* kt [ele] inspect. (tde) spekshenia; (tdew) speksheniwa; (Kng) (tdk) spekshenika; (tden)

speksheniana; (tds) spekshenisha.

spekta* nm ma- [a-/wa-] inspector. (Kng)

spidi

spidi* nm [i-/zi-] speed. (Kng)

spika* nm ma- [a-/wa-] speaker. (Kng)

spinachi* nm [i-/zi-] spinach. (Kng)

spiriti* nm [i-/zi-] spirit. (Kng)

sponji* nm [i-/zi-] sponge. (Kng)

spoti1* nm ma- [a-/wa-] sport. (Kng)

spoti2* nm [i-/zi-] sport. (Kng)

springi* nm [i-/zi-] spring. (Kng)

staaf.u* kt [sie] retire. (tde) staafia;

(tdk) staafika; (tds) staafisha; (tdn) staafishana; (tdw) staafishwa. (Kar)

staajabi.a* kt [ele] be astonished, be amazed, be astounded. (tde) staajabilia; (tdk) staajabika; (tdn) staajabiana; (tds) staajabisha; (tdw) staajabishwa. (Kar)

staarabik.a* kt [sie] be civilized. (tde) staarabikia; (tdk) staarabikika. (Kar)

staarabish.a* kt [ele] civilize. (tde) staarabishia; (tdk) staarabishika;

(tdn) staarabishana; (tdw) staara-bishwa.

staarabu* kv civilized: Mtu huyu ni m~ this person is civilized. (Kar)

stadi* nm [a-/wa-] skillful person, expert. (Kar)

stafeli* nm ma- [li-/ya-] soursop fruit. (Khi)

staftahi1* nm [i-] breakfast. (Kar)

staftah.i2* kt [sie] breakfast. (tde) staftahia; (tdk) staftahika; (tds) staftahisha. (Kar)

staha* nm [i-/zi-] respect, honour, reverence. (Kaj)

stahab.u* kt [ele] prefer, be pleased with, like: Na~ kukaa na njaa I prefer staying hungry. (tde) stahabia; (tdk) stahabika; (tdn) stahabiana; (tds) stahabisha; (tdw) stahabiwa. (Kar)

stahamil.i* pia stahimili kt [ele] endure, persevere, be patient. (tde) stahamilia; (tdk) stahamilika; (tdn) stahamiliana; (tds) stahamilisha; (tdw) stahamiliwa. (Kar)

stah.i* kt [ele] respect, honour. (tde) stahia; (tdk) stahika; (tdn) stahiana; (tds) stahisha; (tdw) stahiwa. (Kar)

stahifu* kv honourable, respectful. (Kar)

stahik.i* kt [ele] deserve, be worthy,

stihizai

be duty bound. (tde) stahikia; (tdk) stahikika; (tdn) stahikiana; (tds) stahikisha; (tdw) stahikiwa.

(Kar)

stahil.i1* kt [ele] deserve, merit. (tde) stahilia; (tdk) stahilika; (tdn)

stahiliana; (tds) stahilisha; (tdw) stahiliwa. (Kar)

stahili2* nm [i-/zi-] merit. Kar)

stahimilivu* kv patient, enduring. (Kar)

staili* nm [i-/zi-] style. (Kng)

stajiri* kt [ele] beg. (tde) stajiria, (tden) stajiriana, (tdew) stajiriwa; (tdk) stajirika; (tds) stajirisha. (Kar)

staka* [i-/zi-] leather sandal. (Kar)

stakabadhi1* nm [i-/zi-] receipt. (Kar)

stakabadh.i2* kt [ele] entrust to,

hand over. (tde) stakabadhia, (tden) stakabadhiana, (tdew) stakaba-dhiwa; (tdk) stakabadhika; (tds) stakabadhisha. (Kar)

stakimu* kt [sie] 1 reside, dwell. 2 prosper. 3 be proved, be confirmed. (tde) stakimia; (tdk) stakimika ; (tds) stakimisha; (tdw) stakimiwa. (Kar)

stakir.i* kt [sie] be calm; concentrate; rest: Baada ya kufanya kazi nina~ after working I rest. (tde) stakiria; (tdk) stakirika; (tds) stakirisha. (Kar)

stala nm [i-/zi-] sash (worn by priests).

stareh.e1* kt [sie] 1 be comfortable. 2 have a luxury life. (tde) stareheshea; (tdk) stareheka; (tds) starehesha. (Kar)

starehe2* nm [i-/zi-] 1 comfort, repose. 2 luxurious life. (Kar)

stashahada* nm [i-/zi-] diploma. (Kar)

stata* nm [i-/zi-] starter. (Kng)

stawi* kt [sie] prosper, thrive. (tde) stawia; (tdk) staawika; ( tds) sta-wisha. (Kar)

steki* nm [i-/zi-] steak. (Kng)

stempu* nm [i-/zi-] stamp. (Kng)

stendi* nm [i-/zi-] stand. (Kng)

stesheni* nm [i-/zi-] station. (Kng)

steshenimasta* nm [a-/wa-] station-master. (Kng)

stihizai1* nm [i-/zi-] disgrace. (Kar)

stihizai

stihizai2* kt [ele] insult, dishonour, disgrace. (tde) stahizaia; (tdk)

stahizaika; (tdn) stahizaiana; (tds) stahizaisha; (tdw) stahizaiwa. (Kar)

stima1* nm [i-/zi-] steamer. (Kng)

stima2* nm [i-/zi-] gas cooker. (Kng)

stimu nm [i-/zi-] spark, electricity.

stoo* nm [i-/zi-] store, warehouse, godown, storeroom, storehouse. (Kng)

stova nm [i-/zi-] gas cooker.

stovu* nm [i-/zi-] stove. (Kng)

stu.a pia shtua kt [ele] 1 startle. 2 sprain. (tde) stulia,_ (tdew) stuliwa; (tdk) stuka; (tdn) stuana; (tds) stusha.

studio* nm [i-/zi-] studio. (Kng)

stuli* nm [i-/zi-] stool. (Kng)

su.a kt [ele] spit, eject water from the mouth. (tde) sulia; (tdk) suka; (tdn) suana; (tds) susha; (tdw) suliwa.

suala* nm ma- [li-/ya-] issue, question. (Kar)

subira* nm [i-/zi-] patience, endurance, patient waiting. (Kar)

subir.i* kt [ele] wait. (tde) subiria, (tden) subiriana, (tdew) subiriwa; (tdk) subirika; (tds) subirisha. (Kar)

subu1* nm [i-/zi-] mould. (Kar)

sub.u2* kt [ele] cast, mould. (tde) subia, (tdew) subiwa; (tdk) subika; (tds) subisha. (Kar)

subuku.a kt [ele] poke. (tde) subu-kulia; (tdk) subukuka; (tdn) subukuana; (tds) subukusha.

sudi* nm [i-/zi-] luck: Huyu ana ~ sana he is very lucky. (Kar)

sudusi* nm [i-/zi-] sixth. (Kar)

suezi nm [i-/zi-] soft steel.

sufi* nm [i-/zi-] kapok. (Kar)

sufii* nm [a-/wa-] hermit, dervish, mystic, monk. (Kar)

sufu* nm [i-/zi-] wool. (Kar)

sufufu kl in large amounts: Ana pesa ~ he has large amounts of money.

sufuria* nm [i-/zi-] metal pot/pan. (Kar)

sugu nm [i-/zi-] callosity, wart. kv callous, hardened: Jambazi ~ hardened criminal. 2 chronic,

habitual; constant.

sugu.a kt [ele] scrub, rub, scour, clean by rubbing. (tde) sugulia, (tdek)

sukut.u

sugulika, (tdes) sugulisha,

(tdew) suguliwa; (tdn) suguana.

suheli* nm [i-/zi-] south. (Kar)

suhuba* nm [i-/zi-] friendship. (Kar)

suhubian.a* kt [sie] befriend one another: Huyo si mtu wa ku~ naye she is not a person to befriend. (tde) suhubiana, (tdk) suhubianika, (tds) suhubianisha. (Kar)

sui* nm [a-/wa-] patient person.

(Kar)

suitafahamu* nm [i-/zi-] misunder-standing. (Kar)

sujudi.a* kt [ele] 1 bow to, bow before. 2 adore. (tde) sujudilia; (tdk) sujudika; (tdn) sujudiana; (tds) sujudisha; (tdw) sujudiliwa. (Kar)

sujud.u* kt [ele] bow in reverence. (tde) sujudia, (tden) sujudiana, (tdew) sujudiwa; (tdk) sujudika; (tds) sujudisha. (Kar)

suk.a 1 kt [ele] plait hair, weave a mat. (tde) sukia; (tdk) sukika; (tdn) sukana; (tds) sukisha; (tdw) sukwa.

suk.a 2 kt [ele] shake, wag. (tde) sukia; (tdk) sukika; (tdn) sukana; (tds) sukisha; (tdw) sukwa.

sukari* nm [i-/zi-] sugar: ~ guru brown sugar. (Kaj)

sukasuk.a kt [ele] shake. (tde) sukasukia; (tdk) sukasukika; (tds) sukasukisha; (tdn) sukasukana; (tdw) sukasukwa.

suke nm ma- [li-/ya-] corn/grain ear.

suko nm [i-/zi-] whetstone, grindstone.

suku.a kt [ele] break apart. (tde) sukulia; (tdk) sukuka; (tdn) sukuana; (tds) sukusha; (tdw) sukuwa.

sukum.a kt [ele] push. (tde) sukumia; (tdk) sukumika; (tdn) sukumana; (tds) sukumiza; (tdw) sukumwa.

sukumawiki nm [i-/zi-] rape plant, kale.

sukumiz.a kt [ele] push, shove.

(tde) sukumizia; (tdk) suku- mizika; (tdn) sukumizana;

(tdw) sukumizwa.

sukut.u kt [sie] keep quiet, be silent, shut up. (tde) sukutia; (tdk) sukutika; (tds) sukutisha.

sukutu.a

sukutu.a kt [ele] gargle, rinse month. (tde) sukutulia; (tdk) sukutuka; (tds) sukutusha; (tdw) sukutuwa.

suli nm [i-/zi-] crimson cloth.

sulik.a kt [sie] feel dizzy. (tde) sulikia; (tdk) sulikika; (tds) sulikisha.

sulisuli nm [a-/wa-] type of kingfish.

sultani* nm ma- [a-/wa-] sultan. (Kar)

sulu kl piga ~ polish.

sulubish.a* kt [ele] torture, crucify. (tde) sulubishia; (tdk) sulubishika; (tdn) sulubishana; (tdw) sulu-bishwa. (Kar)

sulub.u* kt [ele] crucify, torture. (tde) sulubia, (tden) sulubiana, (tdew) sulubiwa; (tdk) sulubika; (tds) sulubisha. (Kar)

sulubu* nm [i-/zi-] hard labour. (Kar)

suluhi.a kt [sie] behave according to norms. (tde) suluhilia; (tdk) suluhika; (tds) suluhisha; (tdw) suluhiwa.

suluhish.a* kt [ele] reconcile, mediate, conciliate. (tde) suluhishia; (tdk) suluhishika; (tdn) sulu-hishana; (tdw) suluhishwa. (Kar)

suluhisho* nm ma- [li-/ya-] 1 reconciliation, mediation, arbi-tration. 2 solution. (Kar)

suluhu1* nm [i-/zi-] compromise, reconciliation. (Kar)

suluhu2* kl draw: Toka ~ draw; mchezo ulikuwa ~ the match was a draw. (Kar)

sumaku nm [i-/zi-] 1 magnet. 2 loadstone.

sumb.a1 kt [sie] 1 worry. 2 be confused. (tde) sumbia; (tdk) sumbika; (tds) sumbisha; (tdw) sumbwa.

sumb.a2 kt [ele] sell at a give

away price, sell sth off. (tde)

sumbia; (tdk) sumbika; (tds) sumbisha; (tdw) sumbwa.

sumba3 nm [i-/zi-] 1 enclosed tip of a banana plant. 2 coconut shell fibres.

sumbu.a kt [ele] bother, vex, disturb, annoy. (tde) sumbulia, (tdew) sumbuliwa; (tdk) su-

sura

mbuka; (tdn) sumbuana; (tds) sumbusha.

sumbuk.a kt [sie] waste time; be disturbed. (tde) sumbukia; (tdk) sumbukika; (tds) sumbukisha.

sumbufu kv disturbing, annoying.

sumbwi nm ma- [li-/ya-] fist.

sumsuma kv energetic: Kijana ~ energetic youth.

sumu* nm [i-/zi-] poison, toxin. (Kar)

sum.u kt [ele] poison.(tde) sumia; (tdk) sumika; (tdn) sumiana; (tds) sumisha.

suna nm [i-] commendable deed, meritorious deed. (ms) Tia ~ circumcise.

sundusi nm [i-/zi-] high quality silk.

sungu.a kt [ele] gather chaff (when winnowing). (tde) sungulia, (tdek) sungulika, (tdew) sunguliwa; (tds) sungusha.

sungura nm [a-/wa-] rabbit, hare.

sungusungu1 nm [a-/wa-] black ant.

sungusungu2 nm [a-/wa-] 1 vigilante, militia. 2 home guard.

suni kv of sunnite sect: Yeye ni ~ he belongs to the sunnite sect.

sunz.a1 kt [ele] give sth relu-ctantly. (tde) sunzia; (tdk) sunzika; (tdn) sunzana; (tds) sunzisha; (tdw) sunzwa.

sunz.a2 kt [sie] feel around, grope about. (tde) sunzia; (tdk) su-nzika; (tds) sunzisha.

sunz.a3 kt [ele] 1 throw with a sling. 2 move the hand forward and backward. (tde) sunzia; (tdk) sunzika; (tdn) sunzana; (tds) sunzisha; (tdw) sunzwa.

sunz.a4 kt [ele] tease, provoke, annoy, irk. (tde) sunzia; (tdk) sunzika; (tdn) sunzana; (tds) sunzisha; (tdw) sunzwa.

sunzu nm [i-/zi-] tuft of hair on the fore head.

supamaketi* nm [i-/zi-] super-market. (Kng)

supu* nm [i-] soup. (Kng)

sura1* nm 1 appearance, face. 2 feature. 3 look.(Kar)

sura

sura2* nm chapter. (Kar)

sur.a* kt [sie] fart. (tde) suria; (tdk) surika; (tds) surisha. (Kar)

suri nm [i-/zi-] nut crackers.

suria* nm [a-/wa-] concubine. (Kar)

suriama* nm [a-/wa-] halfcaste, mixed blood, coloured. (Kar)

surua* nm [i-] measles. (Kaj)

suruali* nm [i-/zi-] trousers. (Kar)

surupwenye nm ma- [li-/ya-] 1 wide loose trousers. 2 overall, overcoat.

sururu1 nm [a-/wa-] type of sword fish.

sururu2 nm [a-/wa-] curlew.

sururu3 nm [a-/wa-] palm boring beetle.

sururu4 nm [i-/zi-] pickaxe

surwa nm [i-] additional broth.

sus.a1 kt [sie] 1 boycott. 2 abandon. (tde) susia; (tdk) susika; (tdn) susana; (tds) susisha; (tdw) suswa.

sus.a2 kt [ele] shake. (tde) susia; (tdk) susika; (tdn) susana; (tds) susisha; (tdw) suswa.

susa3 nm [a-/wa-] jigger.

susa4* nm [i-/zi-] tartar. (Kar)

susa5 nm [i-/zi-] unsweet tip of a sugarcane.

susi nm [i-/zi-] liquorice.

susi.a kt [ele] boycott. (tde) susilia; (tdk) susika; (tdn) susiana; (tds) susisha; (tdw) susiwa.

susu nm [i-/zi-] 1 hammock. 2

hanging bed. 3 round pad (placed under a pot to support and raise it up from the ground).

susum.a kt [sie] carry large quantities of things. (tde) susumia; (tdk) susumika; (tds) susumisha; (tdw) susumwa.

swila

susurik.a kt [sie] loiter, roam about, go about aimlessly. (tde) susu-rikia; (tdk) susurikika; (tds) susurikisha; (tdw) susurikwa.

susuwa.a kt [sie] 1 become dry

and hard. 2 become ashamed, be abashed, be humiliated. (tde) susuwalia; (tdek) susuwalika; (tds) susuwaza.

sut.a1 kt [ele] confront/charge one publicly for spreading lies/ rumours. (tde) sutia; (tdk) sutika; (tdn) sutana; (tds) sutisha; (tdw) sutwa.

suta2 nm [a-/wa-] bankrupt person.

suti* nm [i-/zi-] suit. (Kng)

suto nm ma- [li-/ya-] public charge for wrong doing/spreading rumours.

suuz.a kt [ele] rinse, swill. (tde) suuzia; (tdk) suuzika; (tdn) suuzana; (tds) suuzisha; (tdw) suuzwa.

swag.a kt [ele] drive (animals) along fast. (tde) swagia; (tdk) swagika; (tds) swagisha; (tdw) swagwa.

swala1* nm [i-/zi-] prayer. (Kar)

swala2 nm [a-/wa-] gazelle.

swahibu* nm [a-/wa-] friend. (Kar)

swali1* nm ma- [li-/ya-] question. (Kar)

swal.i* kt [sie] pray. (tde) swalia, (tdew) swaliwa; (tdk) swalika; (tds) swalisha. (Kar)

sweta* nm [i-/zi-] sweater. (Kng)

swi nm [a-/wa-] fish.

swichi* nm [i-/zi-] switch. (Kng)

swila nm [i-/zi-] 1 hammock. 2 nm

[a-/wa-] spitting cobra.

 

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z

INSTITUTE OF KISWAHILI RESEARCH, UNIVERSITY OF DAR ES SALAAM, P. O. Box 35110, DAR-ES-SALAAM, TANZANIA.

©Taasisi ya Uchunguzi wa Kiswahili (TUKI) 2001 Toleo la Kwanza 2001
ISBN 9976 911 44 0
Haki imehifadhiwa. Hairuhusiwi kuiga, kunakili, kutafsiri, kupigisha chapa au kukitoa kitabu hiki kwa njinsi yoyote ile bila idhini ya Taasisi ya Uchunguzi wa Kiswahili